Чума холера казакша реферат

Обновлено: 18.04.2024

КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
СӨЖ
Тақырыбы: Тырысқақ
Орындаған: Бекмағанбетова Ғ.Б.
Тобы: ЖМ 044/1
Тексерген:Шокалакова А.К.
2016 жыл

2. Жоспары:

Анықтамасы
Этиологиясы
Эпидемиологиясы
Патогенезі
Клиникалық көріністері
Емі
Алдын алу шаралары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

3. План:

Определение
Этиология
Эпидемиология
Патогенез
Клинические проявления
Лечение
Меры профилактики
Заключение
Использованная литература

4. Plan:

Definition
Etiology
Epidemiology
Pathogenesis
Clinical manifestations
Treatment
Preventive measures
conclusion
References

5. Анықтамасы:

Тырысқақ – Vibrio cholera бaктерияларымен
қоздырылатын, фекальды-оральды
механизммен берілетін, көп мөлшерлі сулы
диареяның, құсудың әсерінен дамитын
дегидратация және деминерализациямен
сипатталатын жедел карантинді және
конвенциялық жұқпалы ауру.

6. Определение

Холера-возбудитель vibrio
cholera,передается через фекальнооральный механизм, конвекционноинфекционное заболевание,
характеризующееся дегидратацией и
деминерализацией. Развивщихся за
счёт многоводной диареи и рвоты

7. Definition

Cholera-pathogen vibrio cholera,
transmitted through the fecal-oral
mechanism, convection-infectious
disease characterized by dehydration
and demineralization. Develops due to
abounding diarrhea and vomiting

8. Этиологиясы:

Ауруды Vibrio cholerae екі
биоварлары шақырады:
классикалық және Эль- Тор.
Кейінгі мәлімет бойынша тырысқақ
ауруының 80% Эль -Тор
вибрионымен шақырылған.
Грам теріс, талшық арқылы
қозғалады, спора, капсула
түзбейді. Өсу ерекшелігі:
облигатты аэроб, оптимальды
ортасы сілтілік(pH 7,6- 9,0). Сұйық
ортада сұр немесе көгілдір пленка
тәрізді өседі. Тез көбейеді. Ең
маңызды биохимиялық критерийі:
Гейберг үштігі (манноза мен
сахарозаны ыдыратуы,
арабинозаны ыдырата алмау
қасиеті).

9. Этиология:

Болезнь вызывает vibrio
cholerae состоящий из двух
холерных
вибрионов:классической и
Эль-Тор.
Грамотрицательные,
перемещаются с помощью
волокон, не имеют капсулы,
не бывает спор.Характер
роста: облигатный аэроб,
оптимальная среда щелочная
(pH 7.6-9.0)
Быстро размножаются. Самый
важный биомеханизм:троица
Гейберга(распадение
сахарозы и маннозы, не
разъедает арабинозу)

10. Etiology:

The disease causes vibrio
cholerae comprising two Vibrio
cholerae: classic and El Tor.
Gram-negative, move through
the fibers do not have the
capsule, there is no growth
spor.Harakter: obligate aerobe,
optimum environment alkaline
(pH 7.6-9.0)
Quickly multiply. The most
important biomechanism:
Trinity Geyberga
(decomposition of sucrose and
mannose, arabinose does not
corrode)

11. Эпидемиологиясы:

Тырысқақ - антропонозды инфекция. Ауру көзі - ауру адам және
вибриотасымалдаушы.
Берілу механизмі – фекальды-оральды. Берілу жолдары: су арқылы,
тағам, тұрмыстық қатынас арқылы. Таралу жолының ішінде кең
таралғаны - су арқылы (ауыз су, көкөністерді жуу, суға түсу
арқылы).
Тырысқаққа қабылдаушылық жоғары, ауруға барлық адамдар
сезімтал. Тырысқақпен көбінесе тамақтануы нашар, созылмалы
ауруы бар науқастар, алкогольды көп қолданатындар ауырады.
Ауырып болған соң иммунитет салыстырмалы түрде тұрақты,
спецификалық және антитоксиндік. Тырысқақпен қайта ауруы өте
сирек, тіпті болмайды деуге де болады. Анацидты, гипоацидты
гастритпен ауыратын адамдар жиі ауырады.
Аурудың таралу бойынша екі вариантын ажыратады: эпидемиялық
тырысқақ, спорадикалық тырысқақ.
Маусымдылығы - жаз-күз айлары.

12. Эпидемиология:

Холера-антропонозная инфекция. Источник
заболевания- больной человек и вибриононоситель.
Механизм передачи фекально-оральный. Способ
передачи- через воду(питьевая вода, мытье продуктов
питания, купание в воде)
Восприимчивость к холере высокая.
Во многом заболевают люди с плохим питанием, с
хроническими заболеваниями и алкоголезависимые.
У переболевших людей, после болезни развивается
относительно стойкий иммунитет, специфический и
антитоксический. Часто болеют люди с анацидным и
гипоацидным гастритом.
Есть два вида предачи заболевания:
эпидемиологическая холера и спорадическая холера.
Сезонность: летние и осенние месяцы.

13. Epidemiology:

Cholera-anthroponotic infection. Source zabolevaniyasick person and vibriocarrier.
The mechanism of transmission of fecal-oral. Method
peredachi- through the water (drinking water,
washing food, swimming in the water)
The susceptibility to cholera is high.
In many ways, people get sick from malnutrition, with
hronicheskimizabolevaniyami and alkogolezavisimye.
Do people recover after illness develops relatively
strong immunity, and specific toxicity control. Most
people are ill with gastritis anatsidnyh and hypoacid.
There are two kinds predachi disease: epidemiological
sporadic cholera and cholera.
Seasonality: summer and autumn months

15. Патогенезі:

Ауыз арқылы вибрион асқазанға түседі.
Вибрионның біраз мөлшері асқазанда тұз
қышқылы мен пепсин әсерінен жойылады.
Ол жерде сілтілі орта және пептонның көп
болуы әсерінен вибрионның интенсивті
көбеюі жүреді. Экзотоксин және өткізгіштік
факторының бөлінуі негізгі клиникалық
көрінісінің пайда болуын шақырады.

16. Патогенез:

17. Pathogenesis:

Vïbrïon goes into the stomach through the
mouth. Vïbrïonnıñ under the influence of a
certain amount of hydrochloric acid and
pepsin in the stomach is removed. There
are a lot of alkaline medium and peptones
accompanied by an increase in the
influence vïbrïonnıñ be intense. Exotoxin
and conductivity factor in the distribution
of basic urges the appearance of clinical
manifestations.

Энтероцит мембранасында G және М ганглиозиттері бар. Осы
ганглиозиттің түрі өзгеруі және холероген әсерінен аденилатциклаза
ферментінің белсенділігі жоғарылайды. Бұл циклдік АМФтің синтезін
жоғарылатады. Қалыпты жағдайда энтероцит функциясы ішек ішінен
сұйықтықты клетка ішіне сорып отырады. Циклдік АМФтың жоғары
концентрациясы керісінше сұйықтықтың клеткадан ішек ішіне
синтезделуін шақырады.
Холера кезінде изотониялық сусыздану болады. Дегидратация
нәтижесінде гемоконцентрация, гиповолемия, гипоксия,
тромбогеморрагиялық синдром және бүйректің жедел жетіспеушілігі
дамиды.
Қан тұтқырлығы жоғарылайды.
Қан тамыр жетіспеушілігі дамиды.
Сумен бірге электролиттер де көп мөлшерде кетеді, әсіресе калий.
Гипокалиемия бұлшықеттер әлсіздігін тудырады, бөлек бұлшықеттер
тобы тартылуы мүмкін, осылай тырысу синдромын шақырады.

19. Клиникалық көріністері:

Инкубациялық кезеңі 4-5 күнге
созылады, ауру жедел басталады.
Көбінесе түнгі мезгілде, алғашқы
уақытында сұйық іш өтумен және
құрсақ қуысында дискомфортпен
көрінеді. дене қызуы көбіне қалыпты.
Нәжісі сулы, лайлы, ақ түсті күріш
қайнатпасы тәрізді. Құсу диареядан
12-24 сағаттан кейін басталады. Ол да
күріш қайнатпасына ұқсас. Диарея
жиілігі 3-4-10 рет тәулігіне. Диарея 3
күнге дейін болады. Терісі ылғалды,
тургоры өзгермеген. Ауыз шырышты
қабаты құрғап, іші ауыру сезімсіз.
Себебі ішекте қабыну процесі
болмайды. Бұл тырысқаққа тән белгі.

20. Клинические проявления:

Инкубационный период длится до
4-5 дней, заболевание начинается
остро.
Наиболее часто в ночное время, в
первое времяпроявляется жидким
стулом и дискомфортом в
брюшной полости. Температура
обычнонормальная. Стул жидкий,
бурый, напоминает рисовый
отвар. Рвота начинается через 2448 часа после диареи. Частота
диареи 3-4-10 раз за день.
Диарея длится до 3-4 дней.
Слизистая ротовой полости сухая,
живот безболезненный. Потому
что, кишечник не восполяется. Это
характерно для холеры.

21. Clinical manifestations:

The incubation period lasts 4-5
days, the disease begins acutely.
The most frequently during the
night, the first
vremyaproyavlyaetsya loose stools
and abdominal discomfort.
Temperature obychnonormalnaya. A
chair liquid, brown, reminiscent of
congee. Vomiting begins 24-48
hours after diarrhea. The frequency
of diarrhea 03/04/10 times per day.
Diarrhea lasts up to 3-4 days. The
mucous membrane of the mouth
dry, belly painless. Because the
intestine does not become inflamed.
This is typical of cholera.

Ағымы бойынша жедел, орташа ауыр және ауыр деп бөледі.
Сұйықтықты жоғалту нәтижесінде гиповолемияға әкеледі,
тұздың жоғалуы тырысу синдромының пайда болуын
шақырады.
Бұл
көбінесе
қол,
аяқ,
шайнау,
тізе
бұлшықеттерінде болады. Гиповолемия диурездің төмендеуіне
әкеледі. Олигоурия дамып, кейіннен анурияға ауысады.
Бетінің жиектері үшкірленеді, көз алмасы ішке кіріп кетеді,
беті қайғылы бейнеде болады. Даусы алғашқыда әлсіз, баяу,
кейіннен ауыр дәрежесінде афонияға ауысады. Тері
эластикалық
қасиетін
жоғалтады.
Терминальды
кезең
науқастың естен тануына әкеледі және көп жағдайда комадан
өліп кетеді.

По течению делится на острую. Средней тяжести и
тяжелую.За
счет
потери
жидкости,
развивается
гиповолемия, а потери соли вызывает судорожный
синдром. Часто в мышцах рук,ног,колен и жевательных.
Гиповолемия
развивает
понижение
диуреза.
Развивается олигурия, переходящая в анурию. Лицо
заостренное, глазные яблоки запавшие во внутрь. Голос
в начале болезни слабый имедленный, в тяжелой
степени переключается в афонию. Кожа не эластичная.
В терминальной стадии больной теряет сознание и часто
умирает в коматозном состоянии.

Adrift is divided into acute. Moderate and tyazheluyu.Za
fluid loss account, developing hypovolemia, and loss of salt
causes convulsions. Often in the muscles of hands, feet,
elbows and chewing. Hypovolemia develops a decrease in
urine output. Develops oliguria, turning into anuria. The
person pointed, sunken eyeballs inside. The voice at the
beginning of the disease is weak imedlenny in severe
switches to Athos. The skin is not elastic. In end-stage
patient loses consciousness and dies often in a comatose
state.

Қазіргі кезде тырысқақ бес вариантта өтеді:
1. Гиповолемиялық экзотоксикалық түрі
(классикалық);
2. Аралас эндо және экзотоксикалық түрі;
3. Нормоволемиялық атоксикалық түрі;
4. Нормоволемиялық эндотоксикалық түрі;
5. Субклиникалық түрі.
Асқынулары:
1) Дегидратациялық шок
2) Екіншілік микрофлораның қосылуы.
Диагностикасы.
Салыстырмалы диагностикасы сальмонелезбен,
дизентериямен, тағамдық токсикоинфекциямен,
эшерихиозбен, кампиллобактериозбен жүргізіледі.
Классикалық зерттеу бактериологиялық. Экспресс әдістері:
иммунофлюоресценттік зерттеу, ИФА. Серологиялық әдістері:
вибрицидті және антитоксикалық антиденелерді анықтау.
Соңғы жылдары ПТР қолданылады.

В наше время холера проходит в пяти вариантах:
1.Гиповолемический экзотоксический вид
2.Смешанный, эндо и экзотоксический вид.
3.Нормоволемический атоксический
4.Нормоволемический эндотоксический вид
5.Субклинический вид
Осложнения:
1)
Дегидратационный шок
Добавление вторичной микрофлоры
2)
Диагностика.
Диф.диагностика проводится сальмонеллезом,
пищевой токсоинфекцией, дифтерией,
эшерихиозом, кампилобактериозом. Классическое
исследование- бактериологическое. Экспресс
методы исследования: иммунофлюоресцентное и
ИФА. Серологические методы: выделение
вибрицидных иантитоксических антител. В
последние годы используется ПТР

We do not have the time cholera passes in five
variants:
1.Gipovolemichesky exotoxic view
2.Smeshanny, endo and exotoxic view.
3.Normovolemichesky atoksichesky
4.Normovolemichesky endotoxic view
5.Subklinichesky view
Complications:
dehydration shock
Adding secondary microflora
Diagnostics.
Dif.diagnostika held salmonellosis, food
toksoinfektsiey, diphtheria, ehsherihiozom,
campylobacteriosis. The classical bacteriological
issledovanie-. Express methods: Immunofluorescence
and ИФА. Serological methods: isolation vibritsidnyh
iantitoksicheskih antibodies. In recent years the use
MFR

28. Емі:

Науқастар міндетті түрде ауруханаға жатқызылады.
Патогенетикалық терапия: жоғалған сұйықтықтың
орнын толтыру (регидратация). Аурудың жеңіл
түрінде оралді регидратация қолданылады:
регидрон, цитраглюкосолан. Физ.ерітінді, Рингер
ерітіндісін, глюкоза (5%) ерітінділерін көктамырға
енгізуге болады. Ерітінділердің көлемі 200-350
мл/кг/тәулігіне. Ауыр дәрежесінде дисоль,хлосоль,
трисоль ерітінділері көктамырға енгізіледі.
III. Этиотропты ем. Емдеу курсы 5 күн. Цефтриаксон,
амикацин, доксициклин, ципрофлоксацин,
офлоксацин (тамыр ішіне 1-3 күн); сизомицин,
мономицин (бұлшықетке 1-2 күн);
Науқас толығымен сауыққанда және
бактериологиялық зерттеу нәтижесінде үш рет теріс
жауап алынғанда науқасты ауруханадан шығарады.
I.
II.

29. Лечение:

Пациенты нуждаются в немедленной
госпитализации.
Патогенетическая терапия: компенсация потери
жидкости (регидратации). В легкой степени
заболевания оральные препараты регидратации:
регидрон, цитроглюкосолан. Физ.раствор, раствор
Рингера, раствор глюкозы (5%) можно вводить
внутривенно. Объем раствора 200-350 мл / кг / день.
В тяжелой степени трисоль, хлосоль, дисоль
внутривенно.
Этиологическое лечение: 5-дневный курс лечения.
Цефтриаксон, амикацин, доксициклин,
ципрофлоксацин, офлоксацин (внутривенно 1-3 дня);
сизомицин , мономицин (внутримышечно 1-2 дня);
Больного выписывают с больницы, при полном
выздоровлении и трехкратно отрицательном
бактериологическом исследовании.
I.

30. Treatment:

I.
II.
III.
IV.
Patients require immediate hospitalization.
Pathogenetic therapy: fluid loss compensation
(rehydration). In mild disease, oral rehydration
preparations: rehydron, tsitroglyukosolan.
Fiz.rastvor, Ringer's solution, glucose solution
(5%) can be administered intravenously. The
solution volume 200-350 ml / kg / day. In severe
Trisol, Chlosol, Disol intravenously.
Etiological treatment: 5-day course of treatment.
Ceftriaxone, amikacin, doxycycline, ciprofloxacin,
ofloxacin (intravenously day 1-3); sizomitsin,
monomitsin (intramuscularly 1-2 days);
The patient was discharged from the hospital,
with full recovery and triply negative
bacteriological examination

31. Алдын алу шаралары

Тырысқақтың профилактикасы үшін шаралар жүйесі басқа
елдерден осы жұқпалы ауруды алып келуден сақтандыруға,
эпидемиологиялық бақылау жүргізуге, үй тазалығын жақсартуға
бағытталған. Соның ішінде халықты таза ішімдік сумен
қамтамасыздандыру, ағынды суларды дезинфекциялау,
көпшілік тамақтандыру орындарының тазалығын қатаң бақылау
жатады.
Ерекше профилактикалық көрсеткіші бойынша корпускулярлы
тырысқақ вакцинасы және холероген анатоксин қолданылады.

32. Меры профилактики

Профилактика холеры состоит из защиты от
перенесения этой болезни из других стран.
Эпидемиологических исследований. Улучшения
хозяйственной чистоты. Так же, обеспечение
народа чистой питьевой водой , дезинфекция
проточных вод, строго контролировать общепит.

33. Preventive measures

Cholera Prevention includes protection against the
transfer of the disease from other countries.
Epidemiological studies. Improving economic purity.
Just providing the people with clean drinking water,
disinfection of flowing water strictly control the food
and drinks.

34. Қорытынды:

Тырысқақ ауруы аса қауіпті, контагиозды,
карантиндік, конвенциялық, пандемиялыққа
бейімділігі бар жұқпалы ауру. Көрші
елдерден (Пакистан, Өзбекстан,
Қырғызстан) тырысқақты әкелу қаупі
жоғары деңгейде сақталуда. Сондықтан
халықты гигиеналық ағарту жұмыстарын,
эпидемиологиялық ережелерді қатаң
сақтауды жүргізу қажет.

35. Пайдаланылған әдебиеттер:

36. Использованная литература:

37. References:

Холера ауруы. Холера қоздырғышы. Тырысқ жайлы қазақша ұғым

Холера (тырысқақ) – Vibrio cholerae қоздырғышымен шақырылатын, экзотоксиннің әсерінен сулы-электролитті диареямен және оның нәтижесінде туатын сусыздану синдромымен жедел өтетін аса қауіпті ішек антропонозды инфекциясы.

Холера жайлы тарихи мәліметтер

1817 ж-ға дейін холера тек қана Оңтүстік-шығыс Азияда, көбінесе Индияда тараған ауру болған. 1817-1936 жж – Азияттық холераның 6 пандемиясы өтті. 1961 жылдан бері – 7-ші пандемия. Қазіргі күнде холера 40-тан астам мемлекеттерде тіркелген. Жыл сайын дүние жүзінде холерамен 300-500 мың адам ауырады, өлім көрсеткіші 1-4%. Қазақстанда холера жан-жақтан әкелінген бірен-саран оқиғалармен көрінеді.

Этиологиясы: қоздырғышы Vibrio cholerae

Vibrio cholerae classica- азиаттық классикалық холераның қоздырғышы
Vibrio cholerae Эль-Тор – Эль-Тор холераның қоздырғышы

Вибриондар: өте қозғалмалы, үтір түрде иілген, грамм теріс қысқа таяқшалар. Аэроб, оптимальды температурада (37˚С), сілтілі ортада жақсы өседі. Сыртқы ортаның температурасы 17 ˚С-тан жоғары, су көздерінде өте төзімді. Антигендік құрамы: О- соматикалық антиген, Н- жіпшелік антиген. Антигендік қасиеті бойынша О1 серотопқа кіреді.О1 антиген – А,В,С компонеттерінен құрастырылады.

Келесі серотоптарға бөлінеді:

Инаба (АС)
Огава (АВ)
Гикошима (АВС)

Холера вибрионы 3 токсикалық зат бөледі:

Эндотоксин – иммуногенді әсер
Экзотоксин-холероген – диареямен сусызданудың негізгі себебі
Өткізгіштік факторы – жасуша мембраналарымен тамырлардың өткізгіштігін жоғарылатады.

Тырысқақ эпидемиологиясы: Антропоноз. Аса кауіпті инфекциялар қатарына кіреді.

Инфекция көздері:

Холераның типті және атипті түрлерімен ауыратын адамдар (1 гр нәжіспен 10 7- 10 9 микроб бөліп шығарады)
Вибрион тасымалдаушылар (сау, транзиторлы, реконвалесценттер) -(1 гр нәжіспен 10 2- 10 5 микроб бөліп шығарады)

Классикалық холерада инфекция көзі – көбінесе типті түрімен науқастанған адамдар.

Эль-Тор холерада инфекция көзі – көбінесе атипті түрімен науқастанған адамдар және тасымалдаушылар.

Таралу механизмі: нәжіс-ауыз (фекальді -оральді) арқылы

Таралу жолдары:

су арқылы (көбінесе)
алиментарлы
тұрмыстық қатынас арқылы

Адамдардың инфекцияны қабылдау мүмкіншілігі өте жоғары – 100% -ке дейін. Эндемиялық ошақтарда көбінесе балалар мен қарт адамдар ауырады.

Тырысқақ (холера) патогенезі

Холера вибриондары асқазаннан өтіп, ащы ішектің қуысына түседі. Энтероциттерге жабысып – адгезия-шырыш қабаттарында 12-24 сағаттың ішінде көбейеді (колонизацияланады), токсикалық заттарды бөледі. Патогенездің негізгі факторы экзотоксин (диареяның себебі). Экзотоксин энтероциттердің ішіне өтіп, аденилциклазаны белсендендіреді, цАМФ шығуын көбейтеді, ішек сөлінің секрециясын күрт жоғарлатады (гиперсекреторлы процесс туады, 1 сағатта 1 литр суйықтық өндіреді). 1 литр сүйықтықпен организмнен 5,0г NaCl, 4,0г натрий гидрокарбонаты, 1,0г КСІ сыртқа шығады.

Диареяның түрі – сулы-электролитті. Ол сусыздану, деминерализацияны туғызады. Нәтижесінде гиповолемия (абсолюттік), микроциркуляцияның бұзылыстары, тканьды гипоксия, ацидоз, метаболиялық бұзылыстар туады.

Холера (тырысқақ) патогенезі

Инкубациялық кезеңі: 1-2 күннен 5 тәулікке дейін.

Басталуы жедел. Продромальды белгілер сирек кездеседі (12-17% көбінесе Эль-Тор холерада).Холераның ең бірінші көрінісі: аяқ астынан пайда болатын диарея (тәулігіне 3-10 реттен 30 ретке дейін), іш өту ауырсынусыз болады.

Сырқат басынан бірнеше сағаттан кейін сусыздану синдромының алғашқы белгілері пайда болады:

Шөлдеу
бұлшық еттердің әлсізденуі
адинамия
балтыр еттердің ауырсынып, тартылуы
тахикардия
гипотония
тыныс алуының жиіленуі
терінің бозғылттығы

Одан кейін бет әлпеті жүдеп, көз айналасы көгеріп, тері тургоры төмендеп, шырыш қабаттары құрғап, цианозданады.

Холераның клиникалық патогенетикалық жіктелуі:

(В.И . Покровский , 1973ж)

1-дәрежедегі дегидратация – сұйықтықты дене салмағынан 3%-ке дейін жоғалту
2-ші дәрежедегі дегидратация – сұйықтықты дене салмағынан 4-6%-ке дейін жоғалту
3-ші дәрежедегі дегидратация – сұйықтықты дене салмағынан 7-9%-ке дейін жоғалту
4-ші дәрежедегі дегидратация – сұйықтықты дене салмағынан 9-10%-тен жоғары.

Дегидратацияның 1-ші дәрежесі 50-60% науқастарда болады. Іш өту 3-10 рет. Жоғалтқан сұйықтықтың мөлшері 1-3%-тен аспайды. Тері қабаттары өзгеріссіз. Кейбіреуінде акроцианоз. Шырыш қабаттарының сәл құрғауы. Дене қызуы қалыпты (әлсіздік, бас айлануы). Сырқаттың ұзақтығы 3-4 тәуліктен аспайды.

Холераның типті және атипті түрлері бөлінеді.

Холераның Атипті түрлері:

Эль-Тор холераның ерекшеліктері:

Көбінесе жеңіл, жасырын түрлерінде өтеді.
17-21% науқастарда продромальды белгілер болуына тиісті.
Сырқаттың басында субфебрильді қызба болуы мүмкін.
Жүрек айнумен, ішінің ауырсыну белгілері болуы тиісті.

Холера (тырысқақ) диагностика жолдары

Клиникалық белгілері
Эпидемиологиялық белгілері
Зертханалық әдістер:
Бактериологиялық зерттеу (құсық, нәжіс)
Серологиялық зерттеу (АР және ПГАР)
Иммунофлюоресцентті

Салыстырмалы диагностикасы:

Сальмонеллезбен,
тағам-токсико инфекциямен,
дизентерияның атипті түрімен,
вирусты диареяларымен т.б.

Холера емі

Негізгі емі – регидратация; 2 сатымен жургізіледі:

Ауруханаға жатқызылғанға дейінгі жоғалтқан сұйықтықты толтыру
Ары қарай шығып жатқан сүйықтықтықпен минералдарды қалыптастыру.

Оральды регидратация – регидрон, оралит, цитроглюкосолан
Парентеральды регидратация- полиионды сүйықтықтықтарды тамыр ішіне еңгізу(ацесоль, трисоль, дисоль, квартасоль т.б.)
Этиотропты ем: тетрациклин, доксициклин, сифлокс, фторхинолондар (офлоксацин, ципрофлоксацин т.б.)

Алдын алу және эпидемияға қарсы шаралар:

Аса қауіпті инфекция кезіндегі ресми түрінде бекітілген шараларды толық жүргізу.

Холера – бұл өткір ішек инфекциясы, адамның тырысқақ тітіркенуінен пайда болған. Холера қатты диареядан көрінеді, көп мөлшерде құсу, сұйықтықты жоғалтуға және дегидратацияға әкеледі. Құрғаудың белгілері — құрғақ тері және шырышты қабаттар, тканьдік тургорды және теріге арналған түкті азайту, бет ерекшеліктерін қайрау, олигоанурия. Холераның диагностикасы фекальды және эметикалық массаның бактериологиялық мәдениетінің нәтижелерімен расталады, серологиялық әдістер. Емдеуге тырысқақ пациентті оқшаулау жатады, Тобулбаевтың реидрациясы, тетрациклин антибиотикалық терапия.

Холера

Холера – әсіресе қауіпті инфекция, энтиопатогенді бактерия Vibrio холера туындаған, ауыр гастроэнтерит және қатты дегидратацияны пайда болған кезде туындайтын сусыздандыру соққысының дамуына дейін. Холера эпидемияны және жоғары өлімді азайтуға бейім, сондықтан ДДҰ жоғары патогенді карантиндік инфекция ретінде жіктеледі. Холераның ең таралған эпидемиялық аурулары Африкада тіркеледі, Латын Америкасы, Оңтүстік-Шығыс Азия. ДДҰ бағалауы, Жыл сайын 3-5 миллион науқастан зардап шегеді. адам, шамамен 100-120 мың. Ауру жағдайлары өліммен аяқталады. Т. о., бүгін холера ғаламдық денсаулық сақтаудағы жаһандық проблема болып қала береді.

Патогеннің сипаттамасы

Бүгінгі таңда 150-ден астам витаминдер табылды, серологиялық белгілерде ерекшеленеді. Холера вибриосы екі топқа бөлінеді: A және B. Холера А тобына жатады. Vibrio cholerae — грамм теріс қозғалмалы бактерия, өмірлік белсенділік процесінде термостабильді эндотоксинді босату, сондай-ақ термолабилді энтеротоксина (холераген).

Қоздырғыш агент қоршаған ортаға төзімді, бірнеше ай бойы ағынды су қоймасында өміршеңдігін сақтайды, 30 сағатқа дейін ағынды суларда. Сүт жақсы қоректік заттар, ет. Вибрио холера химиялық дезинфекция кезінде өледі, қайнау, кептіру және күн сәулесінің әсер етуі. Тетрациклин және фторквинолон сезімталдығы байқалады.

Инфекцияның резервуары мен көзі — ауру адам немесе инфекцияның өтпелі тасымалдаушысы. Алғашқы күндерде құсқа және фекальді массаға ие ең белсенді бактериялар. Холерамен ауыратын науқастарды анықтау қиын, бірақ олар инфекцияға қатысты қауіпті. Вирусты анықтауға назар аударған кезде, барлық адамдар зерттеледі, клиникалық көріністерге қарамастан. Уақыт өте келе жұқпалы аурулар азаяды, әдетте 3-ші аптада бактериялардан қалпына келтіру және босату бар. Алайда, кейбір жағдайларда тасымалдаушы мемлекет бір жылға немесе одан да көп уақытқа созылады. Тасымалдау мерзімін ұзарту бірлескен инфекцияларға ықпал етеді.

Холера үйде беріледі (кір қолдар, заттар, ыдыс-аяқтар), тамақ және суды фекаль-ауыз механизмі арқылы алуға болады. Қазіргі уақытта холераны берудегі ерекше орын шырындарға беріледі. Су жолы (ластанған су көзі) ең таралған болып табылады. Холера — өте сезімтал инфекция, гипоакцидозы бар адамдардың инфекциясы ең оңай кездеседі, кейбір анемиялары, құрттармен жұқтырған, алкогольді тұтынушылар.

Холераның белгілері

Холера вибрио инфекциясының инкубациялық кезеңі бірнеше сағаттан 5 күнге дейін созылады. Аурудың басталуы өткір, әдетте түнде немесе таңертең. Алғашқы симптом — бұл ауруды азайтуды талап етпейді, іштің ыңғайсыздығымен бірге жүреді. Бастапқыда нәжістің сұйылтылған консистенциясы бар, бірақ фекальдік сипатты сақтайды. Ішек қозғалысының жиілігі өте тез артады, тәулігіне 10 немесе одан да көп уақытқа жетеді, сонымен қатар, орындық түссіз болады, сулы. Ішектің басқа да жұқпалы ауруларынан айырмашылығы холера қалдықтары әдетте нәзік емес. Ішек люминесіндегі судың секрециясының жоғарылауы шығарылған фекциялардың мөлшерін айтарлықтай арттырады. B 20-40 % Дәрілік заттардың жағдайлары күріштің ерітіндісінің дәйектілігін алады. Әдетте нәжістің ақ түсті құймалары бар жасыл сұйықтық пайда болады, күрішке ұқсас.

Көбінесе жиі таңқалдырады, іш қуысы, ыңғайсыздық, Ішек сұйықтығын құю. Дене сұйықтығының прогрессивті жоғалуы сусыздандыру белгілеріне алып келеді: құрғақ аузы, шөлдеу, онда аяқтың суықтылығы сезіледі, шуды, айналуы. Бұл белгілер айтарлықтай сусыздануды көрсетеді және дененің су-тұз гомеостазын қалпына келтіру үшін шұғыл шараларды талап етеді.

Диарея жиі жиі құсумен байланысты, сұйықтықтың жоғалуы күшейе түседі. Құсу әдетте бірнеше сағат өткеннен кейін пайда болады, кейде диарея басталған күн. Күшті құсу, көпше, кенеттен басталады және ішектің астында жоғарғы іштің ауырсынуын және ауырсынуын сезінеді. Бастапқыда құсу құйылмайтын тағамның қалдықтарын іздейді, содан кейін өт. Уақыт өте келе, құсу да сулы болады, кейде күріш сорпасының түрін қабылдайды.

Құс күйінде болған кезде дене тез натрий мен хлор иондарын жоғалтады, бұлшық еттерінің дамуына әкеледі, алдымен бұлшық еттерде саусақтардың, содан кейін барлық қолдар. Электролит тапшылығы прогреске жеткен кезде бұлшық етті каскады артына қарай таралуы мүмкін, тесік, іш қабырғасы. Бұлшықет әлсіздігі мен айналуы дәретханаға көтерілу мен тұрудың мүмкін еместігіне дейін артады. Сонымен бірге сана толық сақталады.

Іштің қатты ауыруы, ішек инфекцияларының көпшілігінен айырмашылығы бар, тырысқақ емес. 20-30% пациенттер орташа ауырсынуына шағымданады. Тән емес және безгегі, дене температурасы қалыпты шектерде қалады, кейде субфебрильді нөмірлерге жетеді. Ауыр судың құрғауы дене температурасының төмендеуімен көрінеді.

Сұйықтықтың одан әрі жоғалуы (10-нан астам жоғалту% дененің массасы) және иондардың дегидратацияның прогрессиясы орын алады. Анурия пайда болады, маңызды гипотермия, радиалды артериядағы импульс анықталмайды, перифериялық артериялық қысым анықталмады. Сонымен қатар іштің бұлшықеттерінің сал ауруына байланысты диарея мен құсу жиі кездеседі. Бұл шара сусыздандыру шок деп аталады.

Дененің сусыздандыру кезеңдерінде өзгереді: бірінші кезеңде сұйықтықтың жоғалуы 3-тен аспайды% дене салмағы, екінші және үшінші сатылар 3-6 және 6-9 жоғалтуды білдіреді% тиісінше дененің массасы, және төртінші кезеңде (дигидратикалық шок) сұйықтық шығыны 9-дан асады% дененің массасы. Холераның клиникалық көріністерінің артуы кез-келген кезеңде тоқтатыла алады, ток өшеді. Сусыздандырудың ауырлығына және сұйықтықтың жоғалу жылдамдығына байланысты өкпе холера бөлінеді, қалыпты және күрделі бағыт. Ауыр холера 10-12 жаста% науқастар. Найзағай жағдайында дегидратикалық шоктың дамуы алғашқы 10-12 сағат ішінде мүмкін болады.

Холера басқа инфекцияларды қосу арқылы күрделі болуы мүмкін, пневмонияның дамуы, тромбофлебит және іріңді қабыну (абсцесс, флегмон), ішектің тамырларының тромбозы және ішек ісемиясы. Сұйықтықтың жоғалуы маңызды ми қан айналымы бұзылыстарының дамуына ықпал етуі мүмкін, миокард инфарктісі.

Холераның диагностикасы

Ауыр тырысқақ клиникалық көрініс пен физикалық тексеру негізінде диагноз қойылады. Соңғы диагноз фекальды немесе эметикалық массаларды бактериологиялық егу негізінде жүзеге асырылады, ішек мазмұны (секциялық талдау). Егістік материал зертханаға алғаннан кейін 3 сағаттан кешіктірілмей жеткізілуі керек, нәтиже 3-4 күнде дайын болады.

Холера вибройымен инфекцияны анықтауға арналған серологиялық әдістер бар (РА, Rnga, виброидты сынау, ELISA, RCA), бірақ олар соңғы диагнозға жеткіліксіз, Қоздырғышты анықтаудың жедел әдісі ретінде қаралды. Алдын ала диагнозды растаудың жедел әдістері люминесценттік-серологиялық талдау ретінде қарастырылуы мүмкін, O-сарысуымен иммобилизацияланған вибриондардың қара дақ микроскопиясы.

Холераны емдеу

Холераның басты қауіпі — сұйықтықтың жоғарылауы, оның ағзасында оны толтыру — бұл инфекцияны емдеудің негізгі міндеті. Холера оқшауланған қамқорлықтағы мамандандырылған жұқпалы ауруханада емделеді (бокс), арнайы төсек жабдықталған (Phillips кереуеті) Нәжісті жинауға арналған таразылар мен ыдыстар бар. Құрғату дәрежесін дәл анықтау үшін олардың көлемін есепке алу керек, Гематокрит тұрақты түрде анықталады, Сарысу ионының деңгейі, қышқыл-негіз индикаторы.

Бастапқы қалпына келтіру шаралары қолданыстағы сұйықтықты және электролит тапшылығын толықтырады. Ауыр жағдайларда полионды ерітінділерді ішілік енгізу. Осыдан кейін компенсаторлық қалпына келтіру жүргізіледі. Сұйықтықты енгізу оның шығындарына байланысты болады. Қуынды құбылыстардың пайда болуы гидпендіктің жалғасуына қарсы емес. Су-тұзды қалпына келтіру және құсудың тоқтатылуынан кейін антибиотикалық терапия басталады. Вирусты тағайындау кезінде тетрациклин дәрі-дәрмектеріне жол беріледі, ал бактериялардың қайта оқшаулануы жағдайында – левомицетин.

Ерекше холера диетасы жоқ, алғашқы күндерде кестені ұсынуға болады №4, ауыр симптомдарды және ішектің белсенділігін қалпына келтіргеннен кейін (3-5-ші емдеу ленивы) — ерекшеліктері жоқ тағам. Холераны кейінге қалдырған калий өнімдері бар диетаны ұлғайту ұсынылады (кептірілген өрік, қызанақ және апельсин шырындары, банандар).

Вирусты болжау және алдын алу

Инфекцияны басудан кейін уақтылы және толық емдеу кезінде қалпына келтіру орын алады. Қазіргі заманғы препараттар холера вибрионына тиімді әсер етеді, және қалпына келтіру терапиясы асқынуларды болдырмауға көмектеседі.

Вирустың ерекше алдын-алу, осы аурудың жоғары деңгейі бар аймақтарға барар алдында, вирустық токсинді бір рет вакцинациялаудан тұрады. Қажет болған жағдайда, 3 айдан кейін қалпына келтіру жүргізіледі. Созылмалы вирустарды алдын-алу шаралары елді мекендерде санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтауды білдіреді, тамақтандыру кәсіпорындарында, халықтың қажеттіліктері үшін суды жинау аудандарында. Жеке алдын-алу гигиена, қайнаған су, тамақты жуу және оларды дұрыс дайындау. Вирустардың жағдайы анықталса, эпидемиологиялық фокусты дезинфекциялау керек, науқастар оқшауланған, ықтимал инфекцияны анықтау үшін барлық байланыс тұлғалары 5 күн бойы байқалады.

С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА
УНИВЕРСИТЕТІ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ
МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ
С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
Орындаған:Сагындык У.
Факультет: ОМ
Курс: 5
Топ: 27-2к
Тексерген:
Алматы 2016

Холера (тырысқақ) — Vibrio cholerae қоздырғышымен
шақырылатын, экзотоксиннің әсерінен сулы-электролитті
диареямен және оның нәтижесінде туатын сусыздану
синдромымен жедел өтетін аса қауіпті ішек антропонозды
инфекциясы.

Қоздырғышы- Vibrio cholerae,
өте қозғалмалы, үтір түрде иілген,
грамм теріс қысқа таяқшалар.
Аэроб, оптимальды температурада
(37˚С), сілтілі ортада жақсы өседі.
Сыртқы ортаның температурасы 17
˚С-тан жоғары, су көздерінде өте
төзімді.
Антигендік құрамы: О- соматикалық
антиген, Н- жіпшелік антиген.
Антигендік қасиеті бойынша О1
серотопқа кіреді.О1 антиген — А,В,С
компонеттерінен
Тікелей күн жарығына сезімтал, 1
минут қайнату оны өлтіреді.
Күкірт және хлор-сутек қышқылына
және дез.ерітіндіге сезімтал.

Инфекция көздері:
Холераның типті және атипті түрлерімен ауыратын адамдар (1 гр нәжіспен
107- 109 микроб бөліп шығарады)
Вибрион тасымалдаушылар (сау, транзиторлы, реконвалесценттер) -(1 гр
нәжіспен 102- 105 микроб бөліп шығарады)
Таралу жолдары:
су арқылы (көбінесе)
алиментарлы
тұрмыстық қатынас

Кіру қақпасы - ас қорыту жолы. Вибрион біраз бөлігі
асқазанда қышқыл ортада өледі . Қалған бөлігі
асқазаннан өтіп,жіңішке ішекке түсіп,сілтілі ортада
көбейе бастайды. Энтероциттерге жабысып – адгезияшырыш қабаттарында 12-24 сағаттың ішінде көбейеді
(колонизацияланады), токсикалық заттарды бөледі.
Жіңішке ішек

Іш өту 3-10 рет. Жоғалтқан
сұйықтықтың мөлшері 1-3%тен аспайды. Тері қабаттары
өзгеріссіз. Кейбіреуінде
акроцианоз. Шырыш
қабаттарының сәл құрғауы.
Дене қызуы қалыпты
(әлсіздік, бас айлануы).
Сырқаттың ұзақтығы 1-2
тәуліктен

Жоғалтқан сұйықтықтың мөлшері 7-9%-ке дейін жетеді.
Іш өту жиілігі санаусыз.
Жүрек айну
Бұлшықеттері тартылады
Артериальды қысым төмендейді
Пульс әлсіз, жиі
Ентігу
Цианоз
Олигурия или анурия.
Ентігу
Сулы нәжіс

Даусы қарлығады афония
Тері тургоры төмен
Тілі құрғақ
Эпигастрий және кіндік аймағында
ауру сезімі
Әлсіздік және тоқтамайтын шөлдеу

Балалардағы ерекшеліктер
Ауыр өтеді
Ерте дамуы және айқындылығы жоғары дегидратация
ОЖЖ бұзылыстары:
тоқырау, ступор және кома түріндегі естің бұзылысы
Тырысулар көп байқалады
Гипокалиемияға жоғары бейімділік
Дене қызуының жоғарылауы

(В.И.Покровский, 1973ж)
1-дәрежедегі дегидратация — сұйықтықты дене салмағынан 3%-ке дейін жоғалту
2-ші дәрежедегі дегидратация — сұйықтықты дене салмағынан 4-6%-ке дейін
жоғалту
3-ші дәрежедегі дегидратация — сұйықтықты дене салмағынан 7-9%-ке дейін
жоғалту
4-ші дәрежедегі дегидратация — сұйықтықты дене салмағынан 9-10%-тен жоғары.
III степень
IV степень
I степень

Гиповолемиялық шок
Жедел бүйрек жеткіліксіздігі
олигурия, анурия
ОЖЖ бұзылыстар: тырысулар, кома
кома
Гиповолемический шок
Острая почечная недостаточность

Салыстырмалы диагностика
Сальмонеллёз
Дизентерия Зонне
Ішек таяқшасымен шақырылған гастроэнтерит
Вирусты диарея (ротавирус)
Улы саңырауқұлақтармен улану
Фосфоорганикалық пестицидтермен улану
Ботулизм
Тағамдық токсикоинфекция

Емі
Жедел госпитализация
Айналымдағы қан көлемін қалпына
келтіру:
Оральды регидратация — регидрон,
оралит, цитроглюкосолан
Парентеральды регидратацияполиионды сүйықтықтықтарды тамыр
ішіне еңгізу(ацесоль, трисоль, дисоль,
квартасоль т.б.)
Растворы :Рингера ,препараты калия.
Этиотропты терапия:
• тетрациклин.
•доксициклин
•эритромицин
• энтеросорбентами
•Лигнин (Полифепан),
•Смекта

Профилактика
Предупреждение заноса инфекции из эндемических очагов
Соблюдение санитарно-гигиенических мер.
Раннее выявление, изоляция и лечение больных и
вибрионосителей
Специфическая профилактика холерной вакциной и холероген анатоксином. Холерная вакцина имеет короткий (3-6 мес.)
период действия.

Пероральные
противохолерные вакцины:
Вакцина WC/rBS — состоит из убитых целых клеток V. Cholerae
О1 с очищенной рекомбинантной В-субъединицей холерного.
Модифицированная вакцина WC/rBS — не содержит
рекомбинантной В-субъединицы.
Вакцина CVD 103-HgR — состоит из ослабленных живых
оральных генетически модифицированных штаммов V. Cholerae О1
(CVD 103-HgR).

Тырысқақ ерекше өзіндік гастроэнтеритпен немесе энтеритпен, жалпы интоксикациямен, су-түз алмасуының бұзылыстарымен организмнің сусызданып, жүрек қан-тамырлар қызметінің қарқынды төмендеуімен сипатталатын жедел жұқпалы ауру.

Басқа ЖІИ-дан ағымының ауырлығымен, өлімнің жоғарлығымен, қысқа мерзім ішінде кең аймақтағы тұрғындардың үлкен континентін залалдау қасиетімен ерекшеленеді.

Осы ерекшеліктеріне қарай тырысқақгы аса қауіпті инфекциялар қатарына жатқызады.

Әлемде тырысқақтың 7 пандемиясы белгілі. Бұрынғы ЕСЕР территориясында Эль-Тор тырысқағы 1968 жылы Қарақалпақстан мен Өзбекстанның Хорезм облысына, ал 1970 жылы Одесса, Астрахань, Керчке енген болатын.

1922-1993 жылдары Эль-Тор тырысқағымен аурушылдықтың жаңа көтерілісі РФ территориясында (Дағыстан, Калмыгия, Ростов облысы т.б) байқалды.

1993 жылы холера Оңтүстік Қазақстан аймақтарында тіркелді.

Тырысқақ бойынша қолайсыз эпидемиялық жағдай қазіргі күнде де Азия, Африка, Латын Америкасы елдерінде сақталуда. Бізде Қазақстан Республикасындағы аурушыдцық көрсеткіштері: 1997 жылы — н/д, 1998 ж. — 3/0; 1999 жылы — 0; 2000 ж. — 1, 2001 ж. — 32, осының ішінде — 5 бала.

Этиологиясы. Ауру вибрионның екі түрімен шақырылады: Vіbгіо сһоlеrае және Vіbгіо еltоr. Біріншісін 1884 жылы Р.Кох ашқан, екіншісі Ғ.Gоtsсһlісһ Эль-Тор-да табылған. Марфологиялық қасиеттеріне қарай Эль-Тор биовары классикалық түрінен ерекшелігі жоқ. Екі қоздырғышта грамша теріс, орталарда жақсы өседі.

Тырысқақ вибриондары экзотоксин (холероген) түзеді, бастапқы синдромда диареяны пайда болдырады.

Қоздырғыш қыздырғанда және залалсыздандырушы ерітінділердің әсеріне сезімтал, төмен температураларда өмір сүру қабілеті 1-2 айға сақталады.

Эпидемиологиясы. Инфекция көзіне ауру адам және сау вибри-отасымалдаушы жатады. Залалдану механизмі фекальды-оральды, ол су, тамақ және тұрмыстық кдтынас жолдарымен тарайды.

Патогенезі. Залалдану ауыз арқылы заладданған су немесе тамақ қабылдаған кезде жүреді. Тырыскақ виброндары су және тамақпен асқазанға түскен соң, асқазандағы қышқылды ортада өледі, дегенмен, микробтардың бір қатары ішекке өтеді де, сонда көбейіп, экзотоксин бөледі. Экзотоксин әсерінен шырышты қабат клеткалары кеп мөлшерде изотопиялық сұйықтық беле бастайды. Ал ішектән бөлінген сұйықтық мөлшері тоқ ішек сора алатын мүмкіндігінен асып кетеді де, нәтижеде профузды изотопиялық диарея пайда болады.

Тырысқақтың токсиннің адам организміне әсер ету нәтижесінде құсу, іш өту, іштің кебуі, организмнің сусыздану мен түзсыздануы болады.

Ең көп мөлшерде натрий, калий, бикорбанаттар және хлор иондары жоғалады. Мол құсу және іш өту айналымындағы қан көлемін (ОЦК — АҚК) күрт төмендетеді. Қан айналымындағы тапшылықтың орнын толтыру үшін клетка аралық және клетка ішілік кеңістіктегі су және түздар қан тамырлар жүйесіне өте бастайды.

Қанның қоюлануы, бір жағынан, қанның тамырлар бойымен баяу қозғалуын зат алмасуының клеткалық деңгейдегі бұзылыстарына әкеледі.

Миокардтың жиырылу қызметі, ми және бүйрек қызметтері бұзылады. Зат алмасудың қышқылды өнімдерінің көбеюі және негіздердің жетіспеушілігі компенсацияланған ацидозға әкеледі. Ацидоз және гипоксия рефлекторлы гипервентиляцияны шақырады — оның тереңдеуі гипокапнияға әкеледі. Гомеостаз бұзылыстарының бұл тізбегін регидрациялық ем жүргізумен бұзуға болады.

Алдымен дәрсті жиі емес нәжістік сипаты мен иісі сақталған, ал кейін ботқа тәріздес, соңында су сияқты болады. Осы уақыттан бастап нәжісі үздіксіз және еріксіз жүреді іш өтуінде ауру сезімі мен тенезмалар болмайды немесе болса да өте айқын емесе. Соңыра іш өтуге құсық қосылады, құсу жүрегі айнуынсыз болады. Алдымен құсықта тамақ қалдықтары болады, кейін ол өт қосындысы бар сулы сүйыкқа айналады.

Зәр бөлу күрт төмендейді. Олигоурия анурияға өтеді.

Қышқылды — сілтілі орта — ҚСО (КЩС) бұзылған, метаболикалық ацидозбен гипокапниямен және тыныстық алкалозбен сипатталады.

Қанда — гипокапния, гипонатриемия, гипохлоремия.

Жіктелуі

Тырысқақта типтік және атиптік түрлерін ажыратады. Типтік түрлері токсикоз және эксикоз айқындьшығының дәрежесіне қарай жеңіл, орташа және ауыр ауырлықта деп бөлінеді.

Тырысқақтың жеңіл түрінде сусызданудың I дәрежесі дамиды (дене салмағының 3-5% жоғалады). Аурудың басталуы біртіндеп, нәжісі алдымен ботқа тәрізді тәулігіне 2-3 ретке дейін, құсық 1-2-3 рет болуы мүмкін. Тері ылғалдылығы қалыпты, ауыз қуысының шырышты қабаты құрғақтау, шөлдеуі орташа. Ауру ұзақтығы 1-3 күн.

Тырысқақтың орташа түріндегі эксикоздың II дәрежесінің белгілері болады (дене салмағының 6-8% жоғалады). Басталуы кенеттән, профузды іш өтуі 10-15 рет, құсық 2-3 рет. Дәретінің нәжістік сипаты болмайды. Құсық қосылғаннан бастап сусыздану тез өршиді. Әлсіздік, бас айналу, ауыздың құрғауы қатты шөлдеу дауысының қарлығуы, бұлшық еттердің құрысып дірілдеуі байқалады. Бет әлпеті үшкірленген. Ауру орташа айтқанда 5-7 күнге созылады.

Алгидті жағдай дене салмағының 10-12% кезінде дамиды, эскикоздың III дәрежесіндегі белгілері болады бірақ өте айқындау: гипотермия, құрысулы синдром, тері жабындыларының жайылымды цианозы, шырышты қабаттарының құрғақгығы, афония, жұғу актінің қиындауы, токсикалық тыныс алуы, анурия, АҚ-ң төмендеуі, сопорлық немесе комалық жағдай.

Тырысқақтың атиптік түрлеріне гипертоксикалық не болмаса құрғақ тырысқақ деп аталады, сондай-ақ көмескі және субклиникалық түрлері жатады.

Тырысқақтың гипертоксикалық түрі күрт жедел басталуымен, өте қатты токсикозбен, өлімнің диареямен құсыққа дейін дамуымен сипатталады.

Тырысқақтың көмескі түрінде диареялық синдром айқын емес және ағымы абортивті, жүрек айнуы, құсуы тәулігіне 1-2 рет және ауру сезімі эпигастралды аумақта болады.

Субклиникалық түрінде клиникалық симптомдары болмайды, бірақ қанда антиденелердің титрлері өседі. Тырысқақтың ағымы әр қашан жедел болады.

Тырысқақтың ерте жастағы балалардың ағымының ерекшеліктері.

Аурудың ағымы ауыр, ол ерте жастағы балалардың су түз алмасу бұзылыстарына ерекше сезімталдығымен гомеостазды реттеудің компенсаторлы механизмдердің дұрыс жетілмеуіне байланысты. Тырысқақ диагнозы клиникалық көріністеріне, эпидемиологиялық мәліметтерге және лабораториялық зерттеулер негізінде қойылады.

Лабораториялық дигностиканың бактериологиялық әдісі шешуші маңызға ие. Серологиялық зерттсу Әдістері аглютинация реакциясы вибриоцидті анти денелерді табу реакциясы (ИФА) люминисценті — серологиялық әдіс және фагтың адсорбциялық реакциясы (ФАР) — диагностикалық қосымша әдістеріне жатады. Соңғы жылдары ПЦР әдісі қосылды.

Емі: Балаларда тырысқақты емдеу принципі тырысқақтың потогенезіне негізделген және Науқастың организмінің су — түз балансын қалыптастырупі бағытгалған. Ем екі кезеңге бөлінеді: Дене салмағының дефицитінің орнын толтыру және жоғалған су және түздың орнын толтыру. Бірінші кезеңде ем басталғанға дейінгі сұйықтар мен түз дефицитінің орны толтырылады. Салмақ дефицитін анықтауды мүмкіндік болмағанда, клиникалық көріністеріндегі де-гидратацияның дәрежесіне қарай ем жүргізіледі. Тырысқақты кезіндегі регидратациялық ем басқа ЖІИ кезіндегідей принциппен жүргізіледі.

Айқын байқалатын сусыздану кезінде балаға салмағының 10% құрайтын сұйықтық енгізеді, екі жастан асқан балаларға модификацияланған стандартты № 1 ерітінді енгізіледі.Оның құрамында бір литр апирогенді су; 4,5 г NaС1; 4 г NaНСО₃; 1 г КСІ және 50 г глюкоза бар. Екі жасқа дейінгі балаларға, ісіктер және басқа да асқынулар болмас үшін стандартты ерітіндіні глюкозамен қосып енгізеді. Сусызданудың изотопикалық түрінде 1:2 қатынаспенен: сусыздану-дың түз жетіспеушілік түрінде 1:1 қатынаспен. Біріншілік регидратация 6-8 сағатқа созылады.

Алғашқы бірінші сағатта қажетті сұйықтықтың 20-30% енгізіп қалғанын 5-7 сағатқа бөліп енгізеді. 100-200 мл-ді ағызып енгізеді, содан соң тамшылатып минутына 20-30 тамшы енгізеді. Сусызданудың аур түрінде енгізу жылдамдығын жоғартады, минутына 50-60 тамшыға дейін. Натрийдің қажеттілігін осы ерітінділерді енгізгенде әдетте қанағаттанады. Бірақ осы құйылған сұйықтықтар К-дің орнын толықтыра алмайды. Сондықтан қосымша ерітінділер енгізу керек. Көк тамырға енгізгенен кейін, бала 5% глюкоза түріндегі таза суды ішуі керек. Жалпы берілетін сұйықтықтың мөлшері тәулігіне 400 мг/кг-нан аспау керек. Біріншілік регидратациядан кейін HAVқ-астардың жағдайы жақсарады: қан қысымы қалпына келеді, лабораториялық тексерулерде су — түз тепе-теңдігінің қалпына келетінін байқауға болады. Баланың салмағын қайта өлшеу керек, өлшегенде салмақ 10%-тән аспауы керек.

Емдеудің екінші бөлігінің мақсаты тепе-тәндікті сақтау. Ішілген сұйықтықтың көлемі асқазан ішек жолдары арқылы, тері, өкпе арқылы шыққан сұйықтықпен теңеледі. Құсу тоқгалғаннан кейін сұйық-тық ауыз арқылы көп мөлшерде енгізіледі, бірақ көк тамырға тамшылап енгізу іш өту тоқтағанша несеп шығару қалпына келгенше жүргізіле береді. Науқастың жалпы жағдайын байланысты ерітінділерді енгізу 2-3 күн, ксйде одан да көпке созылады.

Жалпы көк тамырға және ауызға енгізілетін сұйықтықгың орташа мөлшері тәулігіне 500-700мл/кг болуы тиіс. Инфузиялық ем кезінде әртүрлі реакциялар: қалтырау, ыстығы болады. Мұндай жағдайларда сұйықтықты енгізуді тоқтатпайды, баяулатады.Сонымен бірге пипольфенмен қосып промедол береді, жасына сәйкес димедрол, көріністер айқын болған кездерде-преднизолон беріледі. Үздіксіз регидратация кезінде болатын асқынулардың себебі сұйықтықты кеп және жылдам енгізудің салдарынан мидың ісінуіне бай-ланысты. Сирек жағдайларда гипергидратация кезінде болатын асқынулардың себебі сұйықтықты көп және жылдам енгізудің салда-рынан өкпенің ісінуі және басқа да жалпы ісінулер болуы мүмкін. Натрийді шамадан тыс көп енгізгенде гипернатриемия пайда болуы мүмкін. Тамырлар тонусы жоғарылап, тартынулардахикардия қалтырау пайда болады. Мұндай жағдайда натрийді беруді тоқтатып және плазмадағы натрий төмендегенше құрамында натрий жоқ ерітіндіні енгізу керек. Сонымен, регидртациялық ем қабылдап жатқан Науқасты үздіксіз бақылап отыру қажет, әр 4 сағат сайын салмағын өлшеп, қажет болған жағдайда плазманың меншікті салмағын анықтау керек.

Этиотропты ем ретінде антибиотиктер қолданылады, соңғы жылдары мынадай түрлері: ципрофлоксацин (ципробай, цифран, сифлокс, ципролет), офлоксацид (зиноцин), нәрфлоксацин (норбактин), доксациллин.

Читайте также: