С вирусты гепатит алдын алу шаралары

Обновлено: 25.04.2024

Вирус гепатита С может вызывать как острое, так и хроническое воспаление печени. Острые инфекции ВГС обычно протекают бессимптомно и в большинстве случаев не приводят к опасному для жизни заболеванию. Примерно у 30% (15-45%) инфицированных в течение шести месяцев после заражения достигается спонтанное излечение.

У остальных 70% (55-85%) инфицированных развивается хроническая инфекция ВГС. При хронической инфекции ВГС риск развития цирроза печени в течение следующих 20 лет составляет от 15% до 30%.

Территориальное распределение

Гепатит С распространен во всех регионах ВОЗ, однако бремя этого заболевания разное в зависимости от региона. По оценкам, как в Регионе ВОЗ для стран Восточного Средиземноморья, так и в Европейском регионе ВОЗ гепатитом С болеет соответственно 12 миллионов человек. В регионах Юго-Восточной Азии и Западной части Тихого океана хроническим гепатитом С страдает примерно по 10 миллионов человек, а в Африканском регионе и Регионе стран Америки число больных хроническим гепатитом С, по оценкам, составляет 9 и 5 миллионов человек соответственно.

Механизмы передачи инфекции

Вирус гепатита С относится к гемотрансмиссивным вирусам. Наиболее распространенными путями передачи являются:

повторное использование или недостаточная стерилизация медицинского оборудования, в частности шприцев и игл, в учреждениях здравоохранения;
переливание не прошедших скрининг крови и продуктов крови;
совместное использование инъекционного инструмента при употреблении инъекционных наркотиков.

ВГС также может передаваться от инфицированной матери ребенку, а также при половых контактах, сопровождающихся контактом с кровью (например, у лиц с множеством половых партнеров или мужчин, вступающих в половые связи с мужчинами). Однако эти механизмы передачи инфекции являются менее распространенными.

Гепатит С не передается через грудное молоко, пищевые продукты, воду или при бытовых контактах, например, объятиях, поцелуях или совместном приеме пищи и напитков с инфицированным лицом.

Симптомы

Продолжительность инкубационного периода гепатита С составляет от двух недель до шести месяцев. Приблизительно в 80% случаев первичная инфекция протекает бессимптомно. У больных с острым течением болезни к числу симптомов относятся высокая температура, утомляемость, потеря аппетита, тошнота, рвота, боли в области брюшной полости, потемнение мочи, светлый кал, боли в суставах и желтушное окрашивание кожных покровов и склер.

Тестирование и диагностика

Ввиду того, что первичная инфекция ВГС чаще всего протекает бессимптомно, в первое время после заражения у большинства инфицированных она не диагностируется. У пациентов с хронической инфекцией ВГС она также часто не диагностируется, поскольку болезнь протекает бессимптомно в течение десятилетий вплоть до развития вторичных симптомов, связанных с серьезным поражением печени.

Диагностика инфицирования гепатитом С проводится в два этапа:

для выявления инфекции выполняется серологическое исследование на антитела к ВГС;
при положительном результате исследования на антитела к ВГС для подтверждения хронической инфекции требуется выполнение исследования на наличие в крови пациента рибонуклеиновой кислоты (РНК) ВГС, поскольку примерно у 30% инфицированных ВГС инфекция спонтанно излечивается за счет сильного ответа иммунной системы и не требует лечения. У таких пациентов даже при отсутствии инфекции результат исследования на антитела к ВГС будет положительным.

В случае диагностирования хронической инфекции ВГС пациента необходимо обследовать для определения степени поражения печени (фиброз и цирроз печени). Для этого проводится биопсия печени или диагностика неинвазивными методами.

На основе данных о степени поражения печени принимается решение относительно методов лечения и ведения пациента.

Тестирование на гепатит С

Ранняя диагностика позволяет предотвратить развитие осложнений и дальнейшую передачу вируса. ВОЗ рекомендует проводить тестирование лиц в группах повышенного риска инфицирования.

К группам повышенного риска заражения ВГС относятся:

потребители инъекционных наркотиков;
лица, находящиеся в местах лишения свободы и других учреждениях закрытого типа;
лица, употребляющие неинъекционные наркотики;
мужчины, вступающие в половые отношения с мужчинами;
реципиенты инфицированных продуктов крови или пациенты, которым проводятся инвазивные процедуры в медицинских учреждениях с неудовлетворительным качеством инфекционного контроля;
дети, рожденные у матерей, инфицированных ВГС;
ВИЧ-инфицированные;
заключенные или лица, ранее находившиеся в заключении;
лица, имеющие татуировки или пирсинг.

В местах высокой серопревалентности ВГС у населения (т.е. там, где распространенность наличия антител к ВГС в популяции составляет >2% или >5%) ВОЗ рекомендует обеспечить всем взрослым возможность пройти тестирование на ВГС с дальнейшим оказанием услуг по профилактике, уходу и лечению.

Во всем мире около 2,3 млн человек (6,2%) из примерно 37,7 миллиона людей, живущих с ВИЧ, имеют серологические признаки текущей или перенесенной инфекции ВГС. Во всем мире хронические заболевания печени являются одной из основных причин заболеваемости и смертности среди людей, живущих с коинфекцией ВИЧ-ВГС.

Лечение

Первичная инфекция ВГС не всегда требует лечения, поскольку у части пациентов иммунная система сама успешно справляется с вирусом. Однако лечение показано тем пациентам, у которых гепатит С переходит в хроническую форму. Целью терапии является полное излечение гепатита С.

В обновленном руководстве ВОЗ от 2018 г. рекомендуется проводить терапию на основе пангенотипных противовирусных препаратов прямого действия (ПППД). ПППД позволяют излечивать большинство ВГС-инфицированных; при этом курс лечения является коротким (обычно от 12 до 24 недель), и его продолжительность зависит от отсутствия или наличия цирроза печени.

ВОЗ рекомендует проводить лечение всех лиц с хронической инфекцией ВГС в возрасте 12 лет и старше. Во многих странах с высоким уровнем дохода и уровнем дохода выше среднего стоимость лечения пангенотипными ПППД остается высокой. Однако во многих странах (главным образом, в странах с низким уровнем дохода и уровнем дохода ниже среднего) благодаря появлению препаратов-дженериков цены резко снизились.

Доступ к лечению ВГС улучшается, но остается слишком ограниченным. В 2019 г. из 58 млн носителей ВГС во всем мире свой диагноз знали порядка 21% (15,2 млн человек); при этом, к концу 2019 г. курс лечения ПППД прошло около 62% (9,4 млн) диагностированных носителей хронической инфекции ВГС. Для достижения поставленной на 2030 г. цели по обеспечению лечением 80% инфицированных ВГС во всем мире требуется сделать еще очень многое.

Профилактика

Первичная профилактика

В настоящее время эффективной вакцины против гепатита С не существует; поэтому профилактика инфекции заключается в снижении риска заражения в медицинских учреждениях, а также группах повышенного риска, например среди потребителей инъекционных наркотиков и мужчин, вступающих в половые контакты с мужчинами, особенно ВИЧ-инфицированных или применяющих доконтактную профилактику ВИЧ-инфекции.

Ниже приводятся некоторые из рекомендованных ВОЗ мер первичной профилактики:

безопасное и правильное выполнение инъекций при оказании медицинской помощи;
соблюдение техники безопасности при обращении с колюще-режущими инструментами и отходами и их утилизации;
оказание комплексных услуг по снижению вреда, связанного с употреблением инъекционных наркотиков, включая предоставление стерильного инъекционного инструмента и эффективное и научно обоснованное лечение наркозависимости;
тестирование донорской крови на ВГВ и ВГС (а также на ВИЧ и сифилис);
обучение медицинского персонала;
профилактика контактов с кровью во время половых сношений.

Вторичная профилактика

В отношении лиц, инфицированных вирусом гепатита С, ВОЗ дает следующие рекомендации:

санитарное просвещение и консультирование с разъяснением существующих возможностей получения помощи и лечения;
вакцинация от гепатита А и В для предотвращения коинфекции этими вирусами и защиты печени пациентов;
раннее оказание надлежащей медицинской помощи больным, в том числе назначение противовирусной терапии;
регулярное наблюдение за пациентами в целях ранней диагностики хронических заболеваний печени.

Скрининг, оказание помощи и лечение лиц с ВГС-инфекцией

Руководство предназначено для использования должностными лицами государственных органов в качестве основы для разработки национальных стратегий, планов и клинических пособий по лечению гепатита. Целевая аудитория также включает руководителей страновых программ и работников здравоохранения, отвечающих за планирование и предоставление услуг помощи в связи с гепатитом, особенно в странах с низким и средним уровнем дохода.

Краткое изложение основных рекомендаций

1. Скрининг на потребление алкоголя и консультирование в целях сокращения умеренного и высокого уровней потребления алкоголя

В отношении всех лиц с ВГС-инфекцией рекомендуется проводить оценку уровня употребления алкоголя и в случае выявления умеренного и высокого уровня потребления предлагать меры по коррекции поведения для сокращения потребления алкоголя.

2. Обследование пациентов для определения стадии фиброза или цирроза печени

В условиях ограниченной обеспеченности ресурсами для определения стадии гепатического фиброза вместо других дорогостоящих неинвазивных тестов, таких как эластография или FibroTest, проводится тестирование для расчета отношения аминотрансферазы к числу тромбоцитов (APRI) или тест FIB-4.

Деятельность ВОЗ

Для оказания поддержки странам в достижении глобальных целей по борьбе с гепатитом в рамках Повестки дня в области устойчивого развития на период до 2030 г. ВОЗ ведет работу в следующих областях:

повышение осведомленности, содействие созданию партнерств и мобилизация ресурсов;
разработка основанной на фактических данных политики и сбор данных для информационного обеспечения практических действий;
повышение справедливости в области здравоохранения в рамках мер по борьбе с гепатитом;
профилактика передачи инфекции;
расширение охвата услугами по скринингу, оказанию помощи и лечению.

С 2011 г. ВОЗ совместносо странами, гражданским обществом и партнерами проводит ежегодные мероприятия, приуроченные ко Всемирному дню борьбы с гепатитом (в рамках одной из девяти главных ежегодных кампаний по вопросам здравоохранения), направленные на повышение осведомленности о проблеме и формирование более глубокого понимания проблемы вирусного гепатита. Этот день проводится 28 июля в честь дня рождения ученого, лауреата Нобелевской премии, д-ра Баруха Бламберга, который открыл вирус гепатита В и разработал диагностический тест и вакцину против этого вируса.

2. Жоспары:

ЖОСПАРЫ:
І. Кіріспе.
ІІ. Нелізгі бөлім.
1. Вирусты В гепатиті.
2. Вирусты гепатит С.
3. Вирусты гепатит Д.
4. ВГВ және ВГД арнайы алдын алуы.
5. ВГВ, ВГС және ВГД алдын алу шаралары.
ІІІ. Қорытынды.
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер.

3. Кіріспе

КІРІСПЕ
Вирустық гепатиттер дегеніміз – қоздырғышының әр
түрлі беріліс механизмі бар облигатты гепатотропты
вирустармен шақырылатын, гепатоциттердің зақымдалуымен,
холестазбен, бауырдың қызметінің бұзылуымен, АлАТ, АсАТ
ферменттерінің белсенділігінің артуымен,
гипербилирубениямен, сарғаюдың пайда болуымен, жалпы
токсикалық синдромның дамуымен; ал фульминантты
түрлерінде – жедел бауыр энцефалопатиясына өтетін шұғыл
бауыр жетіспеушілігімен, кейбір жағдайда циррозға немесе
біріншілік бауыр гепатокарциномасына жалғасатын жедел
және созылмалы антропонозды инфекциялық аурулардың
тобы.

4. Вирусты В гепатиті

Вирусты В гепатиті: парентеральді
механизммен таралатын, бауырдың зақымдалуымен,
сарғаю белгілерімен өтетін, зат алмасу процесінің
бұзылуымен сипатталатын антропонозды вирусты
инфекциялық ауру.
Қоздырғышы – гепаднавирустар тұқымдастығы
өкілі, оған жоғары жұғушылық және физикалық,
химиялық факторлар әсеріне аса жоғары төзімділік тән.
ВГВ вибрионы диаметрі – 42 нм. Ішкі – сыртқы
қабыршақтармен қосылған сыртқы ортаға өте төзімді.
Кәдімгі бөлме температурасында 3 ай бойы сақталады.
Тоңазытқышта 6 ай, қатырылған түрде 15-20 жыл
бойы.

7. Беріліс жолдары:

БЕРІЛІС ЖОЛДАРЫ:
Жасанды жолмен жұқтыру жолдары:
Қан және қан препараттарын құю.
Емдеу диогностикалық емшара.
Инемен емдеу.
Татуировка, құлақ тесу.
Табиғи жолмен жұқтыру жолдары:
Жыныстық қатнас.
Тұрмыстық заттар (тіс щеткасы, қырыну мен
маникюр заттар т.б)
Анасынан балаға босану жолдарынан өту кезінде
Кәсіптік қатнас (қан, қан препараттарымен жұмыс
істеген кезде)

8. Қауып қатер топ

ҚАУЫП ҚАТЕР ТОП
Жиі қан
құйдыратындар
Қанмен жұмыс
істейтін
медицина
қызметкерлер
гомосексуалисттер
Донорлар
Нашақорлар

9. Вирусты гепатит С

ВИРУСТЫ ГЕПАТИТ С
С вирусты гепатитінің қоздырғышы 50 нм
диаметірлік флавирустар, +60 градуста 30мин, ал 100
градуста 2 мин өледі.
Әлемде 500мил жуық адам жұқтырған.
Инфекция көзі: жіті және созылмалы түрдегі
науқастар.
Берілу механизімі мен жолдары ВГВ ұқсас.
Инкубациялық кезеңі: 180-210 күн (14-780күн
аралығы ауытқумен).
ВГС жеңілдеу өтеді, сарғаюсыз, субклиникалық
түрде.

10. Вирусты гепатит Д

ВИРУСТЫ ГЕПАТИТ Д
Д вирусты гепатитінің қоздырғышы РНК-лы,
диаметірі 36нм вирустар.
ДГВ- ақауы бар, дефектті вирус, оның көбеюі
үшін ВГВ болуы қажет.
Д вирусты гепатиті мынадай түрде өтеді:
1) ко-инфекция (ВГВ мен ВГД бір мезгілде жұғуы)
2) Суперинфекция (ВГД нің ағымдағы ВГВ
инфекциясына, әдетте созылмалы болған кезде
қабаттасуы).

11. Вирусты гепатит Д

ВИРУСТЫ ГЕПАТИТ Д
ВГД 15%жіті және 70-80% созылмалы түрде
болады.
Ко-инфекция кезінде фульминанттық түрлері 10%, суперинфекцияда -20%. Сарғаю түрлері 50-70%
келеді.
Инфекциялық кезеңі: 20-40 күн.
Арнайы алдын алу: вакцина егу (ВГВға қарсы
вакцина егу)

12. Арнай алдын алу.

АРНАЙ АЛДЫН АЛУ.
С вирусты гепатитінің
арнайы алдын алуы жоқ.
В және Д вирусты
гепатиттерінің өзіндік
алдын алуы:
вакцинациялау.
ВГВ ға вакцинациялау
созылмалы гепатиттерді
қоса алғанда В және Д
гепатиттерінің барлық
түрлерін алдын алу.

13. ВГВ ға вакцинациялау кесіндісі.

ВГВ ҒА ВАКЦИНАЦИЯЛАУ КЕСІНДІСІ.
Жаңа туылған
нәрестелер үшін -0-24 айда.
Туылған кезде
вакцинацияланбаған 1
жасқа жейінгі балалар
үшін-0-2-6 айда.
Туылған кезде
вакцинацияланбаған 1
жастан асқан балалар
мен ересектер үшін-01-6 айда.

14. Бірінші үзбеге (инфекция көзіне) бағытталған шаралар:

БІРІНШІ ҮЗБЕГЕ (ИНФЕКЦИЯ КӨЗІНЕ) БАҒЫТТАЛҒАН
ШАРАЛАР :
Ошақта эпидемиологиялық тексеру барысында
соңғы 6 ай ішінде ауруханада, емханада, қан құю, егу,
ине алу, хирургиялық, стоматологиялық операция,
диогностикалық зерттеу жасалғандығы туралы мәлімет
анықталады.
-Науқас адам клиникалық жағдайына сәйкес
ауруханаға жатқызылады;
-ВГВ басқа аурулармен бірге жатқызылмайды,
бірге емделмейді, бөлек тексеріліп болек қабылданады.
-Жеке бас гигенасын сақтау

15. ВГВ ға вакцинациялауға жататын контигенттер:

ВГВ ҒА ВАКЦИНАЦИЯЛАУҒА ЖАТАТЫН КОНТИГЕНТТЕР:
Жаңа туылған нәрестелердің
алғашқы 12 сағатында
перинеталдық беріудің алдын
алу мақсатында.
ВВГ ошағында науқаспен
қатнаста болғандарға болған
адамдарға.
Медицина қызметкерлеріне.
Медициналық білім беру
ұйымдарында оқитын адамдар.
Алғаш анықталған АИТВ
инфекциясын жұқтырғандар.
Жиілікке қарамастан тіндердің
және ағзалардың гемолизді
және транспланттауға жататын
адам.

16. Екінші үзбесіне бағытталған шаралар.

ЕКІНШІ ҮЗБЕСІНЕ БАҒЫТТАЛҒАН ШАРАЛАР.
Бір реттік қолданатын медициналық құралдармен
қамтамасыз ету, жеке, бір рет қолданатын шприцтер
қолдану, бетпердемен, қолғаппен жұмыс істеу
қажет.
Бір реттік бұйымдарды өртеу, тазатту, залалсыздау,
инесін алудың қажеті жоқ.
Көп реттік медициналық құралдарды, зертхана
құралдары тазартылып, дезинфекциялау және
залалсыздану керек,

17. Қорытынды.

ҚОРЫТЫНДЫ.
Медицина ұйырдардың басшылары медицина
қызметкерлерін ВГВ, ВГД және ВГС жұқтырудың
алдын алу бойынша оқытуды қамтамасыз ету.
Медицина ұйымдары қажетті жабдықпен
жеткілікті мөлшерде ассартиментте қамтамасыз
етіледі.
ВГВ және ВГС маркерлеріне оң нәтиже
болғанда диогнозды анықтағанға дейін жұмысқа
жіберілмейді, медицина қызметкерлерінің ВГВ және
ВГС маркерлеріне оң жәтижесі болғанда қан және
оның препараттарын дайындау процесіне жіберілмейді.

18. Пайдаланылған әдебиеттер.

1. Тақырыбы: Парентеральді жолмен жұғатын вирустық аурулар. Гепатит және АИВ инфекциялары. Алдын алу шаралары.

2. ЖОСПАРЫ

I. КІРІСПЕ
• Гепатит түсінігі
• Жіктелуі
• Этиологиясы
II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
• Вирустық гепатит
• Клиникалық кезеңдері
• Гепатит А вирусы
• Гепатит В вирусы
• Гепатит С вирусы
• Гепатит Дельта вирусы
• Гепатит Е вирусы, жұғу жолдары,симптомдары,
клиникалық көріністері
• Хирургиялық практикада вирустық гепатиттің алдын алу
шаралары
• ВИЧ инфекция, жұғу жолдары, патогенезі
III. ҚОРЫТЫНДЫ

Гепатит – бауырдың
қабынуы.
Гепатит вирусы бірбірінен
биохимиялық,
молекулярлы
көрсеткіштері
бойынша
ажыратылатын
әртүрлі таксондарға
жатады.

4. Жіктелуі

Гепатит
Клиникалық
белгілеріне
қарай:
А) жедел
Б) созылмалы
Этилогиясы
бойынша:
А) біріншілік (вирусты,
алькогольды,дәрідәрмектік
Б) екіншілік (инфекциялық аурулардан соң,улануға т.б. байланысты)
Морфологиясына
қарап:
Қабынудың
таралу
шегіне
байланысты:
А) жедел (экссудативті,
продуктивті)
Б) созылмалы (активті,
персистенциялы,
холестазаға байланысты
А) ошақты
Б) дифузды

5. Этиологиясы:

Гепатитті тудырушы негізгі
себептерге әртүрлі
инфекциялардың және улы
заттардың әсерлері жатады.
Улы заттар қатарына әртүрлі
гепатотропты улар:
• фосфор,
• сынап,
• төртхлорлы көміртек,
• фосфордың органикалық
• қосындылары,
• алкоголь т.б. жатады
Көптеген дәрі-дәрмектер, мысалы
ПАСК, фтивазид, тетрациклин,
сульфаниламидтерді ұзақ уақыт
қолданғанда бауырда қабыну
үрдісі дамиды
Көптеген созылмалы инфекциялар:
• туберкулез
• мерез
• бруцеллез
• ішек құрттары (эхинококкоз, т.б.)
• қарапайымдылар (лямблиялар) да
бауырдың созылмалы қабуына
алып келеді.
Инфекциялардың ішінде вирустардың
орны ерекше.
Вирусты гепатитті мынандай
қоздырғыштар тудыру мүмкін:
• Сары лихорадка вирусы
• Герпес вирус
• Қызылша вирусы
• Коксаки вирусы
• Маса лихорадка вирусы т.б.

6. Вирустық гепатиттер

Вирустық гепатиттер бауырдың өзіне тән
аурулары қатарына жатады. Оларды ең алғаш
рет С.П. Боткин (1888) инфекциялық сырқат
есебінде, жеке бөліп қараған.
Қазіргі кезде олардың 5 түрі белгілі:
1. А
2. В
3. С
4. Е
5. Дельта вирустары
Осы вирустардың әрқайсысының өзіне тән
клиникалық көріністері, патогенезі, кейбір
морфологиялық белгілері бар.

I.
II.
Клиникада вирустық гепатиттердің :
Жасырын кезеңін
Продромальды немесе сарғаю алды кезеңін
Сарғаю алды кезеңінде бауырдағы өзгерістер купфер жасушаларының көбеюінен басталады. Осы
кезеңнің соңында гепатоциттердің ядро мен ядрошықтары үлкейіп, РНҚ, ДНҚ синтезі
күшейеді, жасушалар көптеп бөліне бастайды.
III.
Сарғаю немесе аурудың өршу кезеңін,
Сарғаю кезеңінің басында-ақ бауырда дистофиялық (вирустық гепатиттер үшін баллонды
дистрофия дамуы мүмкін) өзгерістер дамиды. Бауырды эндоскоппен қарағанда, ол
қызыл-сары немесе қызыл ала түрде көрінеді.
IV.
Реконвалесценция кезеңдерін
Сауығу кезеңінде жедел өзгерістер басылып, некроз ошақтары жойылады. Бауырда регенерация
құбылыстары көріне бастайды.
ажыратады.

Симптомдары, клиникалық көріністері
Вирусты гепатиттің әр түрінде инкубациялық кезең ұзақтығы әртүрлі болады:
Ең аз уақыт А гепатиті кезінде – 2-4 апта,
Ең ұзақ уақыт В гепатиті кезінде – жарты жылдай
Инкубациялық кезең өткеннен кейін алғашқы симтомдар пайда болады.
Аурудың қарқыны жіті, созылмалы, симптомсыз өтеді. Ең қауіптісі созылмалы
түрі( В,Д,Д гепатиттеріне тән)
Ауыртпалылық дәрежесіне қарай жеңіл, орташа ауыр, ауыр формада өтеді.
Сонымен қатар фульминантты, яғни тез өте шығатын формасы болады.
Нақты сиптомдар вирустың түріне қарай әртүрлі болады. Негізгі ортақ
сиптомдар ол:
•Диспепсиялық өзгерістер
•Оң жақ қабырға тұсының ауыруы
•Талақ пен бауырдың тығыздалуы мен ұлғаюы
•Бауыр қызметінің бұзылуы
•Зәр мен нәжіс түсінің өзгеруі
•Сарғаю

9. Гепатит А вирусы

Вирус РНҚ вирустарына кіреді,
клиникалық ағымы жедел. А
вирустар қоздыратын гепатиттің
басқа ішек инфекциялары тәрізді
жуылмаған қол арқылы (яғни
асқазан-ішек арқылы)
жұғатыны белгілі. Сондықтан
оның эпидемиясы жаз, күз
айларында байқалады.
Симптомдары науқастың
жасына байланысты.
Неғұрлым жасы үлкен болған
сайын , соғұрлым ауыр өтеді.
Инкубациялық кезең: 7-50 күн
арасы.
Продромальды кезең
симптомдары: бастың ауруы,
жөтел, әлсіздік, буындардың
ауруы, терінің бөртуі, тәбеттің
болмауы, құсу.
Сарғаю кезеңінде зәрдің түсі
қарайып, нәжіс түсі
түссізденеді. Бұл кезеңде
науқастың жағдайы жақсара
бастайды.

10. Гепатит В вирусы

Вирус ДНҚ вирусына кіреді, қан
құйғанда, вакцинация кезінде,
операциядан соң шанышқанда ауру
адамнан сау адамға өтеді,
сондықтан оны сарысу гепатиті деп
атайды. Сонымен қатар вирус
сөлде, ұрықтық сұйықтықта,
қынаптың секретінде, несепте
табылған. Іштегі ұрыққа инфекция
плацента арқылы түседі немесе
туылу кезінде жұғады. Клиникада
бұл гепатиттің түрі ауыр өтіп өлімжітімге көбірек алып келеді және де
созылмалы түрде өтеді. Вирустың 3
антигені анықталған:
сыртқы қабығында беткей антиген –
HbsAg бар,
өзінің қабығында екі антиген -HbsAg
және HbeAg табылған.
Осы антигендерге қарсы организмде
антиденелер түзіледі.
Сиптомдары гепатит А вирусына
ұқсас.
Инкубациялық кезең – жарты
жылдай.
Продромальды кезеңде жүректің
айнуы, құсу, іштің оң жақ
жоғарғы бөлімінде ауырсыну
сезімі, жөтел, бас ауру,
буындардың қақсауы болады.
Сарғаю кезеңінде әлсіздік, ұйқы
басып адамның терісі
сарғаяды. Көкбауыр, бауыр
ұлғаяды. Бауырдың
зақымдануына байланысты
бауыр циррозы, рагі, жедел
бауыр жетіспеушілігі дамиды.

11. Гепатит С вирусы

Бірспиралды РНҚ-вирусы
қатарына жатады. Бұл
инфекция қан құюды, вена
ішілік иньекцияларға
(наркомандарда), ағзалар
трансплантациясына
байланысты дамиды.
Клиникалық ағымы жеңіл
болғанымен 30-60%
жағдайда созылмалы
гепатит түрінде өтеді,
сондықтан гепатит С-дан
кейін бауыр циррозы
немесе
гепатоцеллюларлық рак
дамуы мүмкін.
Инкубациялық кезең – 2-26
апта. Ауру сыртқы
клиникалық көріністерсіз
өтеді, бауырдың зақымдануы
дамиды. Сарғаю көп жағдайда
тән емес. Жедел формасы
кезінде науқас құсады, жүрегі
айныйды, буындары қақсайды,
астың қорытылуы бұзылады.
Қауіптілігі 70-80%
жағдайларда аурудың жедел
формасы созылмалы түрге
айналуында. Ол өз кезегінде
бауыр рагіне немесе
циррозына әкелуі мүмкін. Ең
қауіптісі гепатиттің басқа
түрімен бірігіп көрініс беруі, ол
өлімге әкеледі.

12. Гепатит Д вирусы

Вирус РНҚ- вирустары
қатарына жатып, оның
сыртқы қабаты HbAg-мен
қоршалған. Вирустың
организмде көбеюі үшін Вгепатитінің вирусы болуы
шарт. Дельта-вирустар Вгепатитімен қатар дамиды
немесе осы инфекцияға
қосылады. Сөйтіп, Вгепатиттің клиникалық
ағымын ауырлатады,
бауырдың зақымдануын
күшейтеді.
Инкубациялық кезеңі – 1,5-6
ай
Симптомдары В гепатитіне
ұқсас. Е,Д және В вирусын
жұқтыру бір уақытта өтеді,
себебі Д вирусы адам
ағзасында өз еркімен
тіршілік ете алмайды.
Біріккен инфекциядан ауру
ауыр түрде өтіп, бауыр
циррозы дамиды.

13. Гепатит Е вирусы

РНҚ-вирустар тобына
кіреді. Жұғу жолдары,
клиникасы гепатит А-ға
ұқсас. Бірақ, екіқабат
әйелдерде ауыр түрде
өтіп, өлім себебі болуы
мүмкін.
Негізгі симптомы сарғаюдың
пайда болуы. Ерекшелігі
сарғаю кезінде науқастың
жағдайы жақсармайды.
Инкубациялық кезең – 14-50
күн
Продромальды кезең
симптомдары: астың
қорытылуы бұзылады,
жалпы хал-жағдай
нашарлайды, температура
жоғарлауы мүмкін. Өте ауыр
формаларында вирус тек
бауырды ғана емес бүйректі
де зақымдайды.

14. Жұғу жолдары

Ағзаға екі жолмен түседі:
1.
Энтеральды (ауа-тамшылы)
2.
Парентеральды (қан арқылы)
Энтеральды жол арқылы А,Е вирустары жұғады. Вирус науқас
адамнан ауа-тамшылы жолмен түсіп, су, ас арқылы сау
адам ағзасына түседі және жеке бас гигиенасын, тазалықты
сақтамаудан жұғады.
Парентеральды жол арқылы В,С,Д,G вирустары жұғады. Соның
ішінде В,С вирустары өте қауіпті. Көбінесе науқаспен
тікелей байланысқа түскенде, қан құйғанда, операция
жасағанда қаны арқылы жұғады. Сондықтан С гепатиті посттрансфузионды гепатит деп аталады.
Сонымен қатар гепатит вирусы татуаж жасағанда, стерильді емес
инелермен құлақ тескенде, жыныс жолдарымен де жұғады,
наркомандар арасында жиі кездеседі.
В,С,Д,G вирустары вертикальды жолмен, яғни анадан балаға
жұғады. Ана сүті арқылы жұқпайды. 40% жағдайларда
жұғу жолы белгісіз қалады.

15. Вирусты гепатиттің алдын алу

Соңғы 10жыл ішіндегі алынған негізгі ғылыми деректер вирусты
гепатит туралы қалыптасқан тұжырымдарды қайта қарауға негіз
болды. Сонымен бірге герпатит вирусының медициналық
практикадағы маңызы жөнінде және теориялық мәліметтерін
қарастыруда көптеген қиыншылықтар туындады. Негізгі
қиыншылық жұмыс істеу барысында медицина қызметкерлерінің
вирусты жұқтырып алуы.
Жүргізілген зерттеулер бойынша белгілі бір медицина саласындағы
қызметкерлердің ішінде гемодиализ бөлімінің қызметкерлерінің,
медбикелердің, тіс дәрігерінің әсіресе хирургтардың ауруды жұқтыру
қаупі жоғарғы екені анықталды.
Медицина қызметкерлерінің вирусты жұқтыруы емдеу мекемелерінде
қан арқылы жүзеге асады. Сонымен қатар гепатит вирусы сілекей,
жас құрамында, вагинальды сөлде,спермада , зәрде болуы мүмкін.
Қанда вирус өте көп мөлшерде және толыққынды жағдайда болады.
Сыртқы ортада вирус, бөлме температурасы жағдайында қан
құрамында 7 айға дейін тіршілік етеді.
Өкінішке орай қазіргі уақытқа дейін қолданылып келе жатқан
санитарлы, эпидемияға қарсы шаралар медицина қызметкерін бұл
аурудан сақтай алмайды.

Гепатит вирусының жиі анықталу себебі:
- дәрігердің қоздырғыштың тараған ортасы – сілекей, әсіресе
қанмен жиі тікелей қатынаста болуы;
- операция барысында сызаттар алу;
- медициналық құралдармен жұмыс істеу барысында
жарақаттар алу;
- ауа-тамшылы жолмен.
Вирусты гепатиттің алдын алу алдымен асептика және
антисептика ережелерін сақтаудан басталады. Құралдарды
дезинфекциялаудың, стерилизациялауға дейінгі өңдеудің
маңызы өте зор.
Дезинфекциялаушы заттарды таңдағанда, сол заттың
бактерицидті, вирулицидті, фунгицидті, спорацидті әсеріне мән
беру керек. Вирулицидті әсері жоқ және I-II топтағы қатер қаупі
бар дезинфекциялаушы заттарды қолдануға болмайды.
Стерилизациялаудың тиімді тәсілі автоклавтау (120С, 15 мин),
құрғақ-ауалы стерилизация(180С, 1 сағат). Хирургиялық
бөлмелерді ультракүлгін сәулемен сәулелендіру керек.

Емдеу-профилактикалық
мекемелеріндегі медицина
қызметкерлерін гепатит вирусын
жұқтыру қаупінен сақтандыруға
бағытталған арнайы
иммунопрофилактика:
1.
Әрбір медицина қызметкеріне
вирусқа қарсы вакцина жасалуы
керек
2.
Егер медициналық
манипуляциялар жасау
барысында науқастың қаны
арқылы вирусты жұқтырса, тез
арада ВГВ қарсы
иммуноглобулин, (жұқтырған
уақыттан 24 сағат ішінде) кейін 7
күн ішінде ГВ қарсы вакцина
жасау керек. Ревакцинация 1
немесе 6 айдан кейін жасалады.
ГВ қарсы жоспарлы вакцинацияның
тек 3 рет егу жасағаннан кейін
ғана әсері болады.

18. ВИЧ ИНФЕКЦИЯ Жұғу жолдары.

Инфекция негізінен ауру адамнан сау адамға
жыныстық қатынас жолымен немесе шприц
арқылы жұғады. АИТ инфекция көбінесе қауіпқатер тобына кірушілерде (жезөкшелер,
нашақорлар, гомосексуалистер) дамиды. Ол топқа
гемофилияны да жатқызуға болады. Екіншіден ол
анадан іштегі балаға да беріледі (24-50%)
Транспланцентарлы, туылу кезінде, туылған соң
емшек сүті арқылы берілуі мүмкін. Кейбір
жағдайларда инфицирленген донордың қанын
құйғанда немесе кәсіпке байланысты (хирург,
гинеколог) дамиды.

Клиникасы бойынша АИТ инфекциясы басқа вирустар сияқты
бірнеше кезеңдерден өтеді:
• Жасырын кезең
• Алғашқы белгілнрдің пайда болу кезеңі
• Екіншілік аурулар кезеңі
• Соңғы кезең
Аурудың жасырын кезеңі басқа инфекцияларға тән жалпы
өзгерістермен сипатталады. Аурудың алғашқы белгілеріне
лимфоаденопатия тән. Бұл кезеңде АИТ ға қарсы антиденелер
анықталады. Аурудың екінші кезеңі 3-5 жылға созылады. Аурудың
үшінші кезеңі үшін иммундық жүйенің бұзылып, екіншілік
инфекциялар дамуы тән. Алғашында кандидоз, фурункулез, герпес,
белдемелі теміреткі дамиды. Төртінші кезеңді ЖИТС деп атайды.
Бұл кезеңде ЖИТС ке тән Капоши саркомасы, пневмоцисталы
пневмония өріс алады және тағы басқа да оппуртунистік
инфекциялар байқалады.

20. Патогенезі

АИТ ны жұқтырған адам ерте ме кеш пе ауырады.
Организмге түскен вирустар алғашында жілік
майында көбейіп, кейін бүкіл денеге таралады.
Вирустық капсидте СД4 антигендерді қосып
алатын рецептор бар. Сондықтан вирустар Т-4
лимфоциттерде өсіп дамиды. Репликация үрдісі
нәтижесінде осы лимфоциттер жойылып
немесе олардың саны азая бастайды. Осыған
байланысты Т хелперлер мен Т супрессорлар
арақатынасы бұзылады. Қалыпты жағдайда ол
1:1 болуы керек. Ал ЖИТС кезінде ол 0-ден
төмен болады. Нәтижесінде В лимоциттер
қызметі бұзылып, организмде өсіп өнуіне
қолайлы жағдай күтіп жатқан инфекциялардың
дамуына жол ашылады. Иммундық
бақылаудың істен шығуына байланысты
лимфоидты жүйенің ісіктері пайда болады.

21. Қорытындылай келгенде:

ГВ вирус тасушы науқастан ауа-тамшылы,
парентеральді жолмен, операциялар кезінде
науқаспен тікелей қатынасқа түскен кезде қаны
арқылы жұғады;
Вирусқа қарсы арнайы иммунитетті қалыптастыру
үшін медицина қызметкерлеріне әрдайым
уақытында егулер жасап отыру керек;
Айтылған екі жағдайда да:
• Әрдайым толықтай тексеруден өтіп отыру керек
• Асептика және антисептика әдістерін жетілдіру
керек.

22. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1. Т. Қасенов, Қ. Дүрманов “Жалпы хирургия”
1992ж
2. В.И. Стручков, Ю.В. Стручков “Общая
хирургия”, Москва 1988г
3. Гостищев В.К Общая хирургия, М. 2003
4. Петров С. В. Общая хирургия, С-П. 2002
5. Интернет сайттары

Вирусты гепатит В -парентеральді жолмен
берілетін, бауыр зақымдалуының клиникозертханалық белгілерімен сипатталатын және
негізінен қолайлы нәтижемен аяқталатын,
кейбір науқастарда жедел бауыр
жетіспеушілігіне әкеліп, нәтижесінде көлемді
бауыр некрозына немесе созылмалы үрдіске
ауысатын, бауыр циррозына әкелуі мүмкін
жұқпалы ауру.

4. Этиологиясы:

Гепатит В вирусымен шақырылады (ВГВ, Дейн бөлшегі).
Вирус Hepadnoviride тобына жатады, құрамында ДНК-сы ,
күрделі антигендік құрылымы бар. Ол беткей НВsАg
(hepatitis
B
Superficialis
antigen),
жүрек
тәрізді
(сердцевинный) – НВсАg (hepatitis B cor antigen) вирус
антигендерін және ДНК полимеразасы, белсенділігімен
байланысты НВеАg (жұқпалылық антигені) тұрады.
ВГВ жоғары және төменгі температураға, химиялық және
физикалық әсерлерге өте тұрақты. Бөлме температурасында
3 айға дейін, мұздатқышта – 6 ай, тоңазытқан түрде 15-20
жыл, кептірген плазмада – 25 жыл, қайнатқан кезде 10 минут
сақталады.

5. Эпидемиологиясы

Вирус қанда, шәуатта, сілекейде, өтте және басқа сөлдерде
сақталады.
Инфекция жасанды және табиғи жолдармен таралады. Ең
негізгі фактор қан және оның компонеттері болып
табылады. Парентеральді медициналық
манипуляцияларда, косметикалық процедура жасау
кезінде жұқтыру мүмкін.
Вирустың табиғи берілу жолына - жыныстық қатынас,
трансплацентарлы жол, зақымданған тері және шырыш
қабаттар арқылы қан немесе сөлдермен (вирусы бар) енген
кезде жұқтырулар жатады.
Инфекцияны қабылдағыштық жоғары. Ауырғаннан
кейінгі иммунитет тұрақты, өмір бойы болады.

7. Жіктелуі Нисевич Н.И. и Учайкин В.Ф. бойынша

Формасы
Типті
2.Атипті:
1. сарғаюсыз;
2. өшіріңкі;
3. субклиникалық;
4. холестатикалық
1.
Ауырлығы
Ағымы
Жеңіл
Орташа
Ауыр
Қатерлі
немесе
(фульминантты)
Жедел ( 3ай)
Созылыңқы (3 айдан
6 айға дейін)
Үдемелі
Созылмалы (6 айдан
көп)
Микст-инфекция

8. Клиникалық көрінісі:

Инкубациялық кезеңі 6 аптадан 6 айға дейін, орташа 60120 күн. Қысқа инкубациялық кезең жиі қан және оның
компоненттерін құйғанда болады.
Сарғаю алды кезеңі, әдетте гепатит А-ға қарағанда
ұзағырақ, 1 -2 аптаға дейін және одан көп. Клиникалық
белгілерінің ішінде ең негізінен астеновегетативті,
диспептикалық және артралгиялық синдромдар тән. Ірі
буындарда ауырсыну көбіне түнге қарай үдейді.
Жалпы улану белгілері айқын емес, температура әдетте
жоғарыламайды, бала әлсізденеді, тамақтан бас тартады,
салмағын жоғалтады, жүрегі айнып, құсады, ішінде аздаған
ауырсыну болады.

Асқынулары:
а) фульминантты гепатит;
б) цирроз;
в) өт жолдарының обструкциясы;
г) бауыр комасы;
д) бауырдың қатерлі ісігі.

15. Диагностикасы:

парентеральды жұғу жолы бар бауыр
зақымдалуымен сипатталатын клиникозертханалық белгілері бар, ағымы ауыр
емес, жиі созылмалы түріне ауысатын,
келесіде бауыр циррозы және
гепатокарцинома дамуымен жүретін
жұқпалы ауру.

18. Эпидемиологиясы:

19. Клиникалық көрінісі:

Инкубациялық кезеңі шамамен 6-8 апта.
Сарғаюалды кезеңі қысқа, орташа 5-7 күн.
Сарғаюалды және сарғаю кезеңінің клиникалық
симптомдары В гепатитінің жеңілдетілген нұсқасындай
ығысулар вирусты гепатиттерге тән, тимол сынамасы
жоғарылайды.
Инфекцияның фульминантты түрі болмайды.
Аурудын жедел кезеңінің ағымының қолайлығына
қарамастан созылмалы С гепатиттінің құрылуы
ауырғандардың 20-30% -да болады.

20. Диагностикасы:

Этиологиялық диагнозы зертханалық тестілер негізінде
қойылады.
Жедел фазасында ВГС-ге IgM классының антиденесінің,
қан сары суында ВГС-да РНК болуының диагностикалық
мәні бар.
Ауру басталғаннан 10-30 аптадан кейін вирус антигеніне
тотальды антидене (анти-НCV IgM) тестісі оң болады
ИФА
Антиденені табу ИФА-тәсілімен жүргізіледі, ВГС РНКсын молекулерлы гибридизация (ПТР) әдістерімен
анықтайды.

21. Вирусты гепатит дельта (ВГД).

22. Вирусты гепатит дельта (ВГД).

Эпидемиология
НДV
берілу
жолы
ВГВ
сияқты
(перентеральды, жыныс жолы, анасынан
ұрыққа). Дельта – инфекциямен ВГВ
ауырмаған, сондай-ақ сау НВ-вирусты
тасымалдаушылар
(HВsAg
тасымалдаушылар және созылмалы ВГВ
аурыратындар) сирек сырқаттанады.
.

24. Клиникасы:

Барлық жедел ВГД клиникалық анағұрлы айқын және
ВГВ-ға қарағанда ауыр өтеді.
Коинфекция бір мезетте ВГВ жән ВГД – ны жұқтырса,
онда инкубациялық мерзім 4-5 күнге созылуы мүмкін,
ал суперинфекция созылмалы ВГВ – ға ВГД қосылса
кезінде 3-7 аптаға дейін созылады.
Клиникалық өту кезінде ВГД сарғаю алды кезеңі ВГВ-ға
ұқсас, бірақ ол ВГВ-ға қарағанда қысқарақ және жедел,
ауыр түрде өтеді.
Суперинфекция және сарғаю алды кезеңінде ісіктіасциттік синдром пайда болуы мүмкін.

НВV тасмадаушыларында дамитын, ВГД жедел
кезінде, яғни суперинфекция кезінде, сарғаю
кезеңінің белгілері ВГВ-ға ұқсас, сондықтан
клиникалық диагноз қоюда киыншылықтар
әкеледі.
Бірақ
ВГД
кезінде
гепатоспленомегалия,
созылмалыға ауысудың ерте белгілері, бауырдың
ақуыз синтезеу қызметінің бұзылысы тән.
Реконвалесценция кезеңі ВГВ-ға қарағанда
ұзағырақ.
Бірнеше
ай
бойы
әлсіздік,
шаршағыштың сақталады.

26. Лабораторлы диагностикасы:

Дельта-инфекцияның маркерлері: НД-Ag, РНКНДV, анти-НДV, анти-НДV IgM.
Дельта-вирусқа IgM класс антиденелері (анти НДV
IgM) –НДV белсенді репликацияның маркері.
Жедел дельта-инфекцияда анти НДV IgM алғаш рет
жедел кезеңде аурудың 10-15 күнінде анықталып,
кейінгі 2,5-3 ай бойы сақталады.

27. ЖВГ науқастарды емдеу

ЖВГ сырқаттарын емдеу сақтану тәртібін, арнайы
диетаны, этиотроптық және патогенетикалық терапияны
қамтиды. Патогенетикалық және симптоматикалық
терапия ауру ауырлығын есепке ала отырып, көрсетілген.
Глюкокортикостероидтерді қолдануға болмайды.
Вирусқа қарсы препараттарды тағайындау жіті ВГ және
ДГ прогредиенттік ағымында жұқпалық процестің жоғары
аясында және жіті СГ кезінде қолданған орынды.
Этиотроптық терапия халықаралық ұсыныстар мен
консенсустар негізінде бекітілген диагностикалау және
емдеу хаттамаларына сәйкес және пегилирленген
интерферондарды, нуклеотидтер мен нуклеозидтердің
синтетикалық аналогтарын қоса отырып жүргізіледі.

28. ЖВГ науқастарды емдеу

ЖВГ-ні емдеу кезінде дәрілік препараттарды
қолдануда өте сақ болу керек. Көптеген
препараттар бауырға улы әсер көрсетеді.
ЖВГ-нің фульминанттық түрін емдеу.
1) Су балансы мониторингі бар инфузиялық
терапия;
2) Психомоторлық қозу ұстамаларын тоқтату;
3) Ішек аутоуыттануының алдын алу;
4) Гипоксияны түзету.

29. ЖВГ-мен сырқаттарды ауруханадан шығару

ЖВГ-мен сырқаттарды ауруханадан
шығару, толық клиникалық айығу,
нормаға сай немесе нормадан көп
дегенде 2 есе асқан шектегі АЛТ,
клиникалық-зертханалық
көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

30. Диспансерлеу

ВГВ-нің орташа ауыр және ауыр түрлерімен
ауырғандарды диспансерлік бақылау 6 ай
жүргізіледі;
Диспансерлік бақылаудың ұзақтығы жалғасатын
гепатит пен ферментемия клиникасының
болуымен анықталады.
Гепатиттердің реконвалесценттері сақталатын
ферментемиялармен ауруханадан шыққаннан
кейін бір айдан соң қаралған кезде диспансерлік
есепке қойылады.
Есептен шығару клиникалық белгілері болмаған
кезде жүргізіледі.

31. Вирусты гепатит В алдын алуы

ВГВ және ВГД арнайы алдын алуы вакцинация.
Вакцинациялау тактикасы:
Вакцинациялау кешені үш дозадан тұрады.
Нәрестелер үшін егу үлгісі: 0-2-4 ай.
Туылған кезінде вакцинацияланбаған 1 жасқа
дейінгі балалар үшін мынадай үлгі
анықталған: 0-2-6 ай.
1 жастан асқан балалар мен ересектерге
мынадай үлгі ұсынылған: 0-1-6 ай.

ВВГ және СВГ маркерлеріне алдын
ала және жыл сайынғы мерзімді
тексерілуге мыналар жатады:
Қан
қызметі
ұйымдарының
медицина
персоналы;
Хирургия және стоматология бейініндегі
медицина қызметкерлері;
Донорлар-әрбір қан тапсырған кезде.

Читайте также: